BON ENERGETYCZNY I MROŻENIE CEN ENERGII

W przestrzeni medialnej od dłuższego czasu krążą pogłoski o tzw. bonie energetycznym, który ma złagodzić skutki „uwolnienia” cen energii wraz z dniem 01.07.2024 r. Sejm uchwalił w dniu 23.05.2024 r. Ustawę o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego (dalej jako „Ustawa”), która traktuje o konstrukcji Bonu. Ustawa została przekazana Prezydentowi i czeka na jego podpis, aby móc wejść w życie.

I.     Bon – pojęcie, kryteria przyznania, kwota

Bon jest świadczeniem pieniężnym, przysługującym jednorazowo gospodarstwu domowemu. Ustawa wprowadza kryterium dochodowe, od którego uzależnione jest przyznanie Bonu. W przypadku gospodarstwa jednoosobowego wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu[1] nie może przekroczyć kwoty 2.500,00 zł, zaś przy gospodarstwie wieloosobowym kwoty 1.700,00 zł. na jednego członka gospodarstwa, co stanowi warunek przyznania Bonu. Punktem odniesienia dla obliczenia przeciętnego miesięcznego dochodu jest rok 2023. Co istotne, w sytuacji przekroczenia wzmiankowanych powyżej kwot, Bon przysługuje w wysokości różnicy między kwotą Bonu a kwotą, o którą został przekroczony przeciętny dochód za rok 2023 na osobę.

W skład gospodarstwa domowego zalicza się oczywiście obywateli Polski, mających miejsce zamieszkania w Polsce i w niej stale przebywających, obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej przebywających w Polsce na stałe, ale również m.in. cudzoziemców przebywających w Polsce na podstawie karty stałego pobytu, czy tzw. pobytu tolerowanego albo w ramach pomocy humanitarnej, którzy obywatelami państw członkowskich UE nie są. Ustawa zawiera dokładny katalog podmiotów, które zlicza się celem ustalenia kwoty bonu.

Zgodnie z Ustawą, kwota Bonu wynosi odpowiednio: 300 zł – w gospodarstwie domowym jednoosobowym; 400 zł – w gospodarstwie domowym wieloosobowym, składającym się z 2 do 3 osób; 500 zł – w gospodarstwie domowym wieloosobowym, składającym się z 4 do 5 osób; 600 zł – w gospodarstwie domowym wieloosobowym, składającym się z co najmniej 6 osób.

II.    Ogrzewanie domu prądem a kwota Bonu

W przypadku, gdy główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego jest zasilane energią elektryczną i jest wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków (dalej jako „Ewidencja”)[2], kwoty Bonu ulegają podwyższeniu do następujących: 600 zł – w gospodarstwie domowym jednoosobowym; 800 zł – w gospodarstwie domowym wieloosobowym, składającym się z 2 do 3 osób; 1000 zł – w gospodarstwie domowym wieloosobowym, składającym się z 4 do 5 osób; 1200 zł – w gospodarstwie domowym wieloosobowym, składającym się z co najmniej 6 osób.

III.   Bon – procedury, ważne terminy

Wniosek o wypłatę Bonu składa się wójtowi (burmistrzowi lub prezydentowi miasta) właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby, która go składa, w terminie od 01.08.2024 r. do 30.09.2024 r. Wniosek można złożyć w formie papierowej albo elektronicznie, Ustawa wskazuje precyzyjnie jego zawartość. W przypadku wniosku elektronicznego będzie można go podpisać również profilem zaufanym. Ustawa przewiduje możliwość złożenia wniosku za pomocą aplikacji mObywatel, lecz związane to jest z uprzednią koniecznością wdrożenia od strony technicznej takiej funkcjonalności przez właściwego ministra ds. cyfryzacji.

Wniosek o wypłatę Bonu rozpatruje się w terminie 60 dni od dnia jego prawidłowego złożenia. Przyznanie Bonu nie musi mieć formy decyzji administracyjnej, która jednakże jest wymagana dla rozstrzygnięcia negatywnego, tzn. nieprzyznania Bonu. Wnioskodawca może jednorazowo wystąpić do wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) o korektę wysokości przyznanego Bonu w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania. Bon jest wypłacany przez gminy – za okres od 01.07.2024 r. do 31.12.2024 r. Bon wypłacany jest jednorazowo.

Ponadto warto wskazać, że choć Bon jest najbardziej „medialną” częścią Ustawy, to wprowadza ona również szereg innych zmian w ramach wsparcia ludności w związku  z „uwolnieniem” cen energii, dotyczących nie tylko prądu, lecz także np. gazu ziemnego, czy ciepła systemowego. W zakresie natomiast prądu elektrycznego Ustawodawca przewidział również obniżenie tzw. stawki mocowej do kwoty 0,00 zł dla wskazanych odbiorców końcowych[3].

Reasumując, Bon doczekał się legislacyjnego zmaterializowania, przyznawany jest na gospodarstwo domowe, nie zaś na płatnika rachunku za dostawę prądu. Ustawa przewiduje kryterium dochodowe dla jego przyznania. Należy pamiętać, że wnioski, jak również dalsza obsługa Bonu, należy składać nie do przedsiębiorstwa energetycznego, lecz gminy właściwej ze względu na swoje miejsce zamieszkania.

Jan Akimenkow, aplikant radcowski
Artykuł opublikowany w PMR Construction Insight: Poland, Nr 6 (279), czerwiec 2024

[1] W rozumieniu Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 323).

[2] W rozumieniu Ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności; Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa prowadzi Ewidencję oraz jest administratorem danych w niej zgromadzonych. Są w niej wpisywane dane dotyczące budynków i lokali. m.in. z zakresu źródła ciepła, w tym zasilania z sieci ciepłowniczej, wykorzystywanego na potrzeby budynku lub lokalu; źródła energii elektrycznej, wykorzystywanego na potrzeby budynku lub lokalu w celu ogrzewania lub podgrzania wody użytkowej. Informacje wpisują osoby upoważnione w ramach kontroli budynku albo lokalu, które dysponują stosownymi uprawnieniami i są ujęte w wykazie osób upoważnionych. Dostęp do Ewidencji oraz usług publicznych z nią związanych: System ZONE Login (gunb.gov.pl),

[3] Zob. Ustawę z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2131).