Szukaj

Publikacje

ODPOWIEDZIALNOŚĆ POŚREDNIKÓW ZA NARUSZENIE PRAW WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Pierwszym przepisem prawa Unii Europejskiej wprowadzającym szczególne obowiązki dla pośrednich naruszycieli praw własności intelektualnej jest art. 8 ust 3 dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. o prawach autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym.
Stanowi on, iż państwa członkowskie zapewnią podmiotom praw autorskich możliwość wnioskowania o wydanie nakazu przeciwko pośrednikom, których usługi są wykorzystywane przez stronę trzecią w celu naruszenia praw autorskich lub pokrewnych. Rozwiązanie takie zostało powielone w odniesieniu do praw własności przemysłowej w art. 11 zdanie trzecie dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej. Ustawodawca polski, implementując dyrektywę 2004/48/WE do polskiego porządku prawnego, pominął regulacje transponujące art. 11 zdanie trzecie, uznając, iż cel ten spełniają już przepisy Kodeksu cywilnego, w tym art. 422 k.c. przewidujący deliktową odpowiedzialność podżegaczy, pomocników i osób, które świadomie skorzystały z wyrządzonej szkody.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE obowiązki pośredników są niezależne od przypisania im odpowiedzialności za naruszenie, a więc nie ma konieczności postawienia pośrednikowi jakiegokolwiek zarzutu, nawet niedochowania należytej staranności. Ponadto, celem powyżej wskazanych przepisów UE jest podjęcie działań skierowanych na zaprzestanie lub ograniczenie naruszenia, nie dają one zaś podstawy do odpowiedzialności odszkodowawczej. Natomiast na gruncie art. 422 k.c. można domagać się odszkodowania, ale nie podjęcia działania, które ma zakończyć naruszenie. Przepis ten nie pozwala zatem na osiągnięcie skutków, do jakich zobowiązują wskazane dyrektywy UE.

Dnia 16 marca 2019 roku weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 roku („Nowelizacja”). Ma ona na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z 16 grudnia 2015 roku, której celem jest zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych. Nowelizacja po raz pierwszy wprowadza do polskiego systemu prawnego pośrednią odpowiedzialność za naruszenie praw własności intelektualnej. Czyni to jednak jedynie w odniesieniu do naruszenia prawa do znaku towarowego. Zgodnie ze znowelizowanym art. 296 ust. 3 ustawy Prawo własności przemysłowej wszelkie roszczenia, przysługujące w razie naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy (a więc także roszczenia o odszkodowanie i wydanie korzyści), można kierować również „przeciwko osobie, która tylko wprowadza do obrotu oznaczone już znakiem towarowym towary, jeżeli nie pochodzą one od uprawnionego albo osoby, która miała jego zezwolenie na używanie znaku towarowego, jak również przeciwko osobie, z usług której korzystano przy naruszeniu prawa ochronnego na znak towarowy”.
Przepisu tego nie stosuje się do osób, których odpowiedzialność wyłączona jest na podstawie art. 12-15 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, a więc usługodawcy świadczący usługi drogą elektroniczną nie będą odpowiedzialni za transmisję lub przechowywanie danych naruszających znak towarowy, o ile spełniają warunki określone we wspomnianej ustawie.

Ustawodawca podjął próbę uregulowania obowiązków pośrednich naruszycieli praw własności intelektualnej, jednakże uczynił to wyłącznie w odniesieniu do naruszenia znaku towarowego.
Ponadto, wprowadził możliwość dochodzenia roszczeń pieniężnych od pośredników, którzy często nie są naruszycielami, co nie znajduje oparcia w prawie UE. Dodatkowo zaś wyłączono odpowiedzialność pośredników internetowych, co również nie znajduje uzasadnienia w prawie UE.
Tym samym prawo polskie nadal pozostaje w stanie niezgodności z prawem UE.