17 listopada 2021 roku sejm przyjął nowelizację ustawy o cudzoziemcach (Dz.U.2020.35) i niektórych innych ustaw. Jedną z tych ustaw jest znowelizowana ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2021.1100), zwana dalej Nowelizacją. Wprowadza ona pewne istotne z perspektywy przedsiębiorcy zmiany w zasadach dotyczących zatrudniania cudzoziemców.
Jedną z najważniejszych jest zmiana w zatrudnianiu cudzoziemców w oparciu o świadczenie o powierzeniu wykonywania pracy. Ten sposób zatrudnienia jak dotąd uchodził za jeden z najprostszych. Do jego realizacji wymagane jest jedynie uzyskanie przez pracodawcę wpisu do ewidencji oświadczeń w powiatowym urzędzie pracy. Ze strony cudzoziemca z kolei wymaga się posiadania dokumentu potwierdzającego uprawnienie do pobytu na terytorium RP. Dotąd w przypadku zatrudnienia w oparciu o oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy obowiązywał 12-miesięczny okres rozliczeniowy pomiędzy okresami zatrudnienia. Od 1 stycznia 2022 roku zostanie on zlikwidowany, co zapewni większą stabilność i ciągłość pracy. Wydłużeniu ulegnie również okres zatrudnienia w oparciu o tego typu świadczenie. Zamiast obecnych 12 miesięcy, będzie on wynosił 24 miesiące. Powyższe zmiany dotyczą cudzoziemców z Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy.
Kolejną istotną zmianą w przepisach, dotyczącą w tym wypadku wszystkich cudzoziemców, jest wprowadzenie uzależnienia wpisu oświadczenia do ewidencji od zapewnienia przez pracodawcę wynagrodzenia na poziomie porównywalnym do wynagrodzenia dla innych tego typu stanowisk. Zabieg ten istotnie przyczyni się do zwiększenia poziomu ochrony pracownika i zapewni mu sprawiedliwe wynagrodzenie za wykonaną pracę. Cudzoziemiec, niezależnie od wymiaru zatrudnienia, będzie musiał otrzymywać co najmniej płacę minimalną. Zmianie ulegnie też wymóg posiadania ubezpieczenia zdrowotnego. Według nowych przepisów zostanie on uznany za spełniony, gdy będzie wynikał z zatrudnienia cudzoziemca w Polsce.
W Nowelizacji nie brakuje również ułatwień dla pracodawcy. Jednym z nich jest wydłużenie do 7 dni okresu na poinformowanie powiatowego urzędu pracy o rozpoczęciu pracy przez cudzoziemca. Warto wspomnieć też o nowej furtce, jaką ustawodawca przewidział w kwestii ułatwień zarówno dla przedsiębiorcy, jak i cudzoziemca. Od 1 stycznia 2022 roku minister właściwy do spraw gospodarki będzie mógł w drodze rozporządzenia ustalić podmioty, które prowadzą działalność o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej. W przypadku, gdy cudzoziemiec ubiega się o zezwolenie na pracę w tego typu podmiocie, jego wniosek będzie rozpatrzony w pierwszej kolejności. Ułatwi to sprowadzanie do Polski specjalistów.
Na zmianach skorzystają również cudzoziemcy, którzy złożyli wniosek o zezwolenie na wykonywanie pracy przed 1 stycznia 2022 roku. Dla ich wniosków zostanie uruchomiona procedura przyspieszona. Zgodnie z tą procedurą, nie będzie weryfikowany ani podmiot powierzający wykonanie pracy, ani warunki jej wykonywania. Te kwestie zostaną dookreślone już po udzieleniu zezwolenia na pracę. Jak więc można zaobserwować, Nowelizacja nie wprowadza zmian przełomowych dla całego procesu zatrudniania cudzoziemców. Są to jednak ułatwienia istotne, zarówno z perspektywy pracownika, jak i pracodawcy. Pozwolą one usprawnić cały proces pozyskiwania pozwolenia na zatrudnienie, zwiększą konkurencyjność na rynku pracy i wprowadzą większą stabilizację. Czy jednak przełoży się to również na podniesienie poziomu kwalifikacji? Ułatwione procedury oznaczają również mniej rygorystyczną selekcję, a za tym mogą iść niższe kwalifikacje. Swoistą przeciwwagą dla tego efektu powinny być ułatwienia w zatrudnianiu cudzoziemców-specjalistów. Czy jednak tak będzie, przekonamy się dopiero w dłuższej perspektywie czasowej.