1 stycznia 2018 roku weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, (dalej jako „Ustawa o PIT”), która wprowadza zmiany w obszarze kosztów uzyskania przychodów dla twórców. Nowe przepisy podwyższają limit kosztów uzyskania przychodów dla twórców, jednakże jednocześnie ograniczają grupę twórców, którzy będą mogli skorzystać z określonego w przepisach przywileju.
Zgodnie z Ustawą o PIT koszty uzyskania niektórych przychodów określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem, iż w roku podatkowym łączne koszty uzyskania tych przychodów nie przekroczą kwoty określonej w Ustawie o PIT.
Wskazana stawka 50% ma zastosowanie m.in. do twórców z tytułu korzystania przez nich z praw autorskich oraz artystów wykonawców korzystających z praw pokrewnych. Dotychczas ustawa o PIT nie precyzowała pojęcia twórcy, artysty wykonawcy czy utworu. Zastosowanie w tej materii miała ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej jako „prawo autorskie”), a organy podatkowe nie były uprawnione do interpretowania tejże ustawy, a tym samym do ustalania istnienia utworu oraz czy dana osoba jest twórcą w rozumieniu przepisów prawa autorskiego. Nowelizacja wprowadza nowy przepis precyzujący grupę twórców i artystów wykonawców, do których zastosowanie ma preferencyjna stawka 50% kosztów uzyskania przychodu. Zgodnie z nowelizacją przepisy te stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności:
- twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
- badawczo-rozwojowej oraz naukowo- dydaktycznej;
- artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej,
sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii; - w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;
- publicystycznej.
Nowelizacja wprowadza także wyższy limit kosztów uzyskania przychodów, jakie mogą wykazać twórcy. Od 1 stycznia 2018 roku jest to kwota, która stanowi górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej określonej w Ustawie o PIT. Poprzednio natomiast była to 1/2 powyższej kwoty.
Nowe przepisy zwiększające limit 50% kosztów uzyskania przychodów nie znajdują przeciwników, jednak ograniczenie prawa do skorzystania z przywileju wzbudza pewne kontrowersje. Nadto, choć zakres stosowania preferencyjnej stawki określono dość szczegółowo, to w praktyce może
pojawić się wiele wątpliwości co do stosowania nowych przepisów. Nie jest jasne, czy twórczość grafików komputerowych można traktować analogicznie jak artystów plastyków. Znak zapytania pojawia się także w przypadku twórców reklam. Trudno bowiem stwierdzić, czy ich twórczość mieści się np. w pojęciu działalności twórczej w zakresie „twórczości audiowizualnej”.
Wiele niepewności mogą mieć również osoby zajmujące się szkoleniami. O ile „działalność naukowo-dydaktyczna” w przypadku np. nauczycieli akademickich jest kwestią dość oczywistą, o tyle w przypadku biznesowych szkoleń już niekoniecznie.
Nowe przepisy milczą także na temat tłumaczy. Nadal zastosowanie będą miały przepisy odrębne odnoszące się do twórców i wykonawców. Jednakże ani Ustawa o PIT, ani prawo autorskie, ani też inne ustawy nie zawierają na tyle precyzyjnych definicji, aby rozwiać wszelkie wątpliwości. Wydaje się zatem, że nowelizacja wpłynie na wzrost liczby wniosków o interpretacje ogólne oraz wyroków sądowych.