18 stycznia 2015 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.), uchwalona po trwających ponad 2 lata pracach. Zmiany wprowadzone tą nowelizacją mają duże znaczenie praktyczne i powinny zainteresować przede wszystkim przedsiębiorców.
Na pierwszy plan wysuwa się modyfikacja przepisów dotyczących postępowań w sprawach koncentracji. Zgodnie z nową regulacją zasadą będzie konieczność zakończenia takich postępowań w terminie miesiąca od ich wszczęcia. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie mógł jednak przedłużyć ten termin o kolejne cztery miesiące w przypadkach szczególnie skomplikowanych lub wymagających badania rynku.
Istotne novum stanowi również wprowadzenie swoistego dialogu pomiędzy przedsiębiorcą a organem antymonopolowym. Prezes UOKiK jeszcze w toku postępowania będzie upoważniony do przedstawienia przedsiębiorcy swoich zastrzeżeń lub proponowanych warunków, od których spełnienia uzależnione będzie wydanie zgody na koncentrację.
Przedsiębiorca będzie mógł z kolei ustosunkować się do takich zastrzeżeń lub warunków i przedstawić argumenty na poparcie swojego stanowiska. Przyjęte rozwiązanie otwiera więc drogę do uzyskania zgody na koncentrację w przypadkach, w których w dotychczasowym stanie prawnym wydana zostałaby decyzja odmowna.
Nie mniej znaczące zmiany dotkną programu łagodzenia kar (tzw. leniency) stosowanego wobec przedsiębiorców biorących udział w porozumieniach ograniczających konkurencję, którzy decydują się na współpracę z organem antymonopolowym.
Nowelizacja wprowadza instytucję zwaną jako leniency plus. W związku z tą zmianą obniżenie kary nie będzie dotyczyć już wyłącznie tego uczestnika zakazanego porozumienia, który jako pierwszy zdecyduje się na współpracę z Prezesem UOKiK, ale także następnych, o ile poinformują oni o innych zakazanych zmowach, w których uczestniczą. W takim wypadku w pierwszej ze spraw kara ulegnie obniżeniu o 30%, natomiast w sprawie innego porozumienia przedsiębiorcy przysługiwać będzie status pierwszego wnioskodawcy i spełnienie ustawowych warunków pozwoli na uniknięcie kary w całości. Nowe przepisy przewidują również wprowadzenie procedury dobrowolnego poddania się karze pieniężnej. Instytucja ta ma na celu przyspieszenie postępowania antymonopolowego i pozwoli stronie na zapoznanie się z ustaleniami organu oraz przewidywaną treścią decyzji, w tym co do wysokości kary pieniężnej. W sytuacji, gdy przedsiębiorca zechce skorzystać z możliwości dobrowolnego poddania się karze, wysokość kary pieniężnej, jaka może zostać na niego nałożona, zostanie obniżona o 10% w stosunku do kary pieniężnej, jaka zostałaby nałożona, gdyby nie poddał się karze dobrowolnie. Należy przy tym podkreślić, że wyrażenie chęci skorzystania z dobrodziejstwa tej procedury nie wiąże przedsiębiorcy, który w toku postępowania może na każdym etapie od niej odstąpić.
Istotną nowość stanowi rozszerzenie zakresu odpowiedzialności osób zarządzających przedsiębiorstwem, tj. w szczególności osób pełniących funkcje kierownicze lub wchodzących w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy. W myśl nowych przepisów osoby te będą ponosić odpowiedzialność za naruszenie przez przedsiębiorcę zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję. Konsekwencją umyślnego dopuszczenia do naruszenia wspomnianego zakazu może być nałożenie na osobę zarządzającą kary pieniężnej w wysokości do 2.000.000 zł.
Za zmianę doniosłą z punktu widzenia zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów, należy uznać przyznanie Prezesowi UOKiK kompetencji do dokonywania publicznych ostrzeżeń o podejrzeniach dopuszczania się przez przedsiębiorców praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, które mogą spowodować znaczne straty lub niekorzystne skutki dla szerokiego kręgu konsumentów. W takich wypadkach podaniu do publicznej wiadomości podlegać będą zgromadzone przez organ antymonopolowy informacje i prawdopodobne skutki zakazanych zachowań.
Na zakończenie warto wspomnieć, że nowelizacja wprowadza również planowaną od dawna zmianę, w myśl której nie wszczyna się postępowania w sprawie praktyk ograniczających konkurencję, jeżeli od końca roku, w którym zaprzestano ich stosowania, upłynęło 5 lat. Okres przedawnienia tych praktyk uległ zatem wydłużeniu aż o 4 lata.