Trwająca wojna w Ukrainie każdego dnia przynosi wymierne straty gospodarcze oraz ma dewastujące skutki dla stanu infrastruktury tego kraju. Powojenna odbudowa Ukrainy będzie wielkim wyzwaniem ekonomicznym wymagającym zaangażowania wielu podmiotów, w tym państw zachodnich. Nie do przeceniania będzie również udział w tym procesie prywatnych przedsiębiorców pochodzących z tych państw. Polskie firmy wydają się szczególnie predystynowane do odegrania znaczącej roli w odbudowie Ukrainy. Usuwanie skutków wojennych zniszczeń stanowić będzie silny impuls do dokonywania przez ukraińskie instytucje publiczne znaczących zamówień na dostawy, usługi lub roboty budowlane związane z odbudową infrastruktury kraju.
Niniejsze opracowanie prezentuje informacje dotyczące wykorzystania ukraińskiej platformy zamówieniowej o nazwie „ProZorro”, która stanowi scentralizowaną, elektroniczną bazę danych typu open source zawierającą informacje o zamówieniach publicznych organizowanych przez instytucje publiczne w Ukrainie.
Ukraina a wielostronne Porozumie WTO ws. Zamówień Rządowych (The Agreement on Government Procurement – GPA) – gwarancja równego traktowania polskich wykonawców.
Udział polskich wykonawców w systemie ukraińskich zamówień publicznych zagwarantowany jest na podstawie regulacji prawa międzynarodowego, a w szczególności na podstawie Porozumienia World Treaty Organization (WTO) ws. Zamówień Rządowych[1] – The Agreement on Government Procurement – „GPA”.
Ukraina przystąpiła formalnie do GPA w dniu 18 maja 2016 r., w rezultacie czego instytucje zamawiające państw członkowskich Unii Europejskiej (będących również stroną GPA), w tym Polski, mają obowiązek traktowania pochodzących z Ukrainy wykonawców robót budowlanych, dostaw i usług w sposób nie mniej korzystny niż wykonawców pochodzących z UE[2]. Zasada ta działa również i w drugą stronę, co oznacza, że ukraińskie instytucje zamawiające mają obowiązek traktowania wykonawców pochodzących z państw będących stroną GPA, w tym z Polski, w sposób nie mniej korzystny niż wykonawców krajowych[3].
Projekt wdrożenia nowoczesnego narzędzia informatycznego umożliwiającego zwiększenie
transparentności w udzielaniu zamówień publicznych w Ukrainie powstał w 2014 r. w wyniku zmian politycznych, które zaszły po rewolucji „Euromajdanu”. Wraz z wejściem w życie nowego prawa zamówień publicznych na Ukrainie w 2016 r. użycie platformy elektronicznej stało się obowiązkowe.
Podstawowym celem omawianego narzędzia jest przeciwdziałanie korupcji i nieprawidłowościom w wydatkowaniu środków publicznych za pośrednictwem zamówień publicznych.
Chociaż platforma ProZorro została zainicjowana przez wolontariuszy wspierających ukraińską „rewolucję godności”, czynnie walczących z korupcją oraz nieprawidłowościami w wydatkowaniu środków publicznych, to ostatecznie realizacja projektu była możliwa dzięki wsparciu zagranicznych agencji pomocowych takich jak: Western NIS Enterprise Fund, amerykańskiej agencji USAID oraz GIZ (Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit [GIZ] GmbH), jak również przy udziale Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz rządu Ukrainy[4]. Platforma ProZorro zyskała szerokie uznanie, została nagrodzona m.in. World Procurement Award 2016[5], a projekt otrzymał status wizytówki jako wyjątkowy przykład cyfryzacji zamówień publicznych przyznany przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju[6].
Platforma ProZORRO oferuje możliwość pełnego monitorowania postępowania, zapewniając dostęp do wszelkich istotnych dla oferentów informacji i dokumentów. Proces przetargowy jest całkowicie otwarty, a ponadto przewidziana została możliwość wykorzystania panelu ProZorro Explorer w celu uzyskania informacji analitycznych[7].
Wojna a zamówienia publiczne w Ukrainie – ProZorro+
Trwające obecnie działania wojenne na terytorium Ukrainy skutkują wyłączeniem obowiązku stosowania przepisów prawa zamówień publicznych w Ukrainie. Pod koniec marca 2022 r. uruchomiony został portal ProZorro+, który umożliwia organizację zaopatrzenia i dostaw w czasie trwania wojny. Strona ta dostępna jest pod adresem: https://prozorro.gov.ua/page/plus.
Platforma posiada katalog ponad 150 kategorii towarów przeznaczonych na potrzeby wojskowe i humanitarne. Z platformy tej korzystają władze lokalne i państwowe, administracja cywilna i wojskowa, Siły Zbrojne Ukrainy i instytucje zajmujące się koordynacją pomocy humanitarnej. W chwili obecnej szczególnego znaczenia nabierają kontrakty obejmujące dostawy towarów deficytowych od podmiotów zagranicznych.
Proces rejestracji na platformie ProZorro
Platforma ProZorro umożliwia założenie konta w zależności od charakteru użytkownika:
– Dostawca (oferent) – rejestracja w ProZorro umożliwia wyszukiwanie zamówień od podmiotów publicznych, składanie w nich ofert oraz wygrywanie przetargów;
– Klient (zamawiający) – utworzenie konta w systemie umożliwia kontraktowanie dostaw, robót budowlanych oraz usług w przejrzysty sposób.
W celu uzyskania dostępu do systemu ProZorro należy udać się na jedną z oficjalnych elektronicznych platform handlowych umożliwiających rejestrację w systemie ProZorro. W sieci dostępnych jest kilka oficjalnych stron, które przewidują możliwość rejestracji w ProZorrro:
https://smarttender.biz/en/
https://www.dzo.com.ua/
https://gov.e-tender.ua/
https://playtender.com.ua/
https://tender-online.com.ua/
https://public-bid.com.ua/
https://zakupki.prom.ua/
Proces rejestracji na platformie ProZorro – poradnik
[1] Tekst porozumienia dostępny na stronie WTO, pod adresem: https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/rev-gpr- 94_01_e.htm
[2] https://www.kmu.gov.ua/en/news/248903234
[3] Artykuł 4.1 oraz 4.2 WTO GPA2. Informacje dotyczące platformy ProZorro
[4] https://joinup.ec.europa.eu/collection/eprocurement/document/prozorro-public-procurement-platform-spreads-its-wings-prozorro
[5] https://prozorro.gov.ua/en/about/achievements
[6] http://gogov.org.ua/en/news/ukrayinska-systema-publichnyh-zakupivel-prozorro-otrymala-mizhnarodnu-nagorodu-v-londoni/
[7] https://bi.prozorro.org/sense/app/fba3f2f2-cf55-40a0-a79f b74f5ce947c2/sheet/HbXjQep/state/analysis3.