Mały trójpak energetyczny, czyli Ustawa o zmianie ustawy prawo energetyczne i niektórych innych ustaw z 26 lipca 2013 roku (Dz.U. z 2013 r. poz. 984) weszła w życie 11 września bieżącego roku. Nowelizacja przepisów została wymuszona przez skierowanie skarg przeciw Polsce przez Komisję Europejską do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z niespełnieniem przez Polskę wymogów dyrektyw dotyczących wewnętrznego rynku gazu ziemnego i energii elektrycznej. Podstawowym zastrzeżeniem Komisji Europejskiej w kwestii rynków energii elektrycznej i gazu był zbyt mały stopień ich liberalizacji. W przypadku przegrania sporów, Polsce groziłyby wysokie kary finansowe.
Nowelizacja wprowadza ulgi dla odbiorców przemysłowych, zużywających do produkcji duże ilości energii elektrycznej. Dla wielu branż przemysłu, dla których energia elektryczna stanowi podstawowy surowiec, koszt jej zakupu jest podstawowym obciążeniem finansowym. Na cenę energii elektrycznej składa się między innymi koszt zakupu świadectw pochodzenia, które są kosztem funkcjonowania systemu wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii oraz wysokosprawnej kogenereacji. Zgodnie z nowym brzmieniem ustawy odbiorcy przemysłowi, będą mogli samodzielnie uzyskać i przedstawić do umorzenia świadectwo pochodzenia oraz świadectwa pochodzenia z kogeneracji albo uiścić opłatę zastępczą, jeżeli w roku kalendarzowym poprzedzającym rok realizacji obowiązku zużyli nie mniej niż 100 GWh energii elektrycznej i dla których koszt pozyskania energii wyniesie nie mniej niż 3% wartości produkcji. Zatem, w zależności od udziału kosztów energii w kosztach produkcji, nie będą oni częściowo musieli legitymować się potwierdzeniem zakupu energii ze źródeł odnawialnych, co obniży ogólne koszty działania. Definicja odbiorcy przemysłowego została zawarta w art. 3 pkt 20e ustawy Prawo energetyczne.
Jednym z bardziej istotnych zapisów jest wprowadzenie tzw. obliga gazowego, czyli obowiązku sprzedaży przez firmy obracające gazem określonej części surowca za pośrednictwem giełdy towarowej. Zgodnie z Art. 49b ustawy Prawo energetyczne przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się obrotem paliwami gazowymi jest obowiązane sprzedawać nie mniej niż 55% gazu ziemnego wysokometanowego wprowadzonego w danym roku do sieci przesyłowej na giełdach towarowych lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Takie rozwiązanie ma na celu zmianę struktury rynku gazu w kierunku rynku konkurencyjnego.
Ponadto wprowadzono szereg ułatwień w zakresie przyłączania mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do sieci. Mikroinstalacja została zdefiniowana jako odnawialne źródło energii, o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 40 kW, przyłączone do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 120 kW. Wytwarzanie energii elektrycznej w mikroinstalacji przez osobę fizyczną niebędącą przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a także sprzedaż tej energii przez tę osobę, nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu tej ustawy. Energię elektryczną wytworzoną w mikroinstalacji przyłączonej do sieci dystrybucyjnej znajdującej się na terenie obejmującym obszar działania sprzedawcy z urzędu i oferowaną do sprzedaży przez osobę fizyczną, jest obowiązany zakupić ten sprzedawca. Zakup tej energii odbywa się po cenie równej 80% średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej w poprzednim roku kalendarzowym.
Nowa ustawa przywraca także kadencyjność stanowiska Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Będzie on powoływany przez Prezesa Rady Ministrów spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Ponadto, ustawa nowelizacyjna zobowiązuje Ministra Gospodarki, do opracowania projektu krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych do roku 2020. Ustawa nowelizuje także szereg ustaw, w tym ustawę – Prawo budowlane, Ustawę o giełdach towarowych czy Prawo zamówień publicznych.
Na zakończenie warto wspomnieć, że wprowadzone zmiany są jedynie zapowiedzią rewolucji, jaka ma nastąpić w prawie energetycznym. Obecnie Ministerstwo Gospodarki prowadzi prace nad projektem, który przewiduje wprowadzenia trzech nowych ustaw: prawo energetyczne, prawo gazowe i ustawa o odnawialnych źródłach energii (tzw. duży trójpak energetyczny). Te trzy ustawy mają zastąpić dotychczasowe prawo energetyczne, dostosować je do wymagań Unii Europejskiej i nowoczesnej energetyki.