11 kwietnia 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny
wydał wyrok, w którym ugruntował zasady, na
jakich organizacje ekologiczne mogą uczestniczyć w
postępowaniu administracyjnym (sygn. akt II OSK
122/11).
Organizacja
ekologiczna,
czyli
organizacja
społeczna, której celami statutowymi jest szeroko
rozumiana ochrona środowiska lub przyrody, jak
również działania pro-ekologiczne, może zgłosić
swój udział w postępowaniach administracyjnych,
które ustawowo wymagają udziału społeczeństwa.
Uprawnienie to zostało przez ustawodawcę
zagwarantowane ustawą z dnia 3 października 2008
r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz.U. z 2008 r., Nr 199, poz. 1227 z
póż. zm., dalej: „Ustawa”). Przepisy art. 44 i 45 ww.
Ustawy precyzują sytuacje, w których możliwy jest
udział w postępowaniu organizacji ekologicznej „na
prawach strony”. Warunkiem tego udziału jest
ustalenie, że postępowanie wymaga udziału
społeczeństwa zgodnie z przepisami Ustawy. Wśród
postępowań, o których mowa powyżej, wymienione
jest m.in. postępowanie w sprawie oceny
oddziaływania
na
środowisko
planowanego
przedsięwzięcia (art. 3 ust.1 pkt 8 lit.c).
W pozostałych kategoriach spraw z zakresu ochrony
środowiska,
organizacje
ekologiczne
mogą
uczestniczyć na ogólnych zasadach (jak pozostałe
organizacje społeczne), czyli muszą wykazać łączne
spełnienie dwóch przesłanek, tj. istnienie
merytorycznego powiązania (w sensie prawnym, a
nie tylko faktycznym przedmiotu postępowania
administracyjnego z celami statutowymi i zakresem
działania organizacji, jak również istnienie interesu
społecznego w przystąpieniu organizacji do danego
postępowania. Stwierdzenie, że przedstawiona
argumentacja jest wystarczająca, aby wykazać, że
występuje w danych okolicznościach interes
społeczny, zależne jest wyłącznie od uznania organu
administracji publicznej. Wniosek o dopuszczenie
organizacji do udziału w postępowaniu musi być
poparty konkretnymi argumentami (dowodami), nie
wystarczy podanie jedynie ogólnikowych informacji.
W sprawie rozstrzyganej przez NSA, przedmiotem
postępowania, o udział w którym starała się
organizacja ekologiczna, było ustalenie lokalizacji
inwestycji celu publicznego. W odniesieniu do
przedmiotowego zamierzenia inwestycyjnego nie
przeprowadzono oceny jego oddziaływania na
środowisko, a zatem Ustawa nie znalazła
zastosowania w niniejszej sprawie. Zgłoszenie się
organizacji ekologicznej do udziału w postępowaniu
dotyczącym orzeczeń wydawanych na podstawie
przepisów innych aniżeli Ustawa, podlegało więc
ogólnym zasadom przyjętym w kodeksie
postępowania administracyjnego. Zdaniem NSA,
organizacja społeczna, która zgłasza swój akces do
takiego postępowania, wykazując, iż za jej udziałem w postępowaniu przemawia interes społeczny, ma
obowiązek przedstawić szczególną argumentację w
tym zakresie. Skoro Ustawa zapewnia odpowiedni
udział społeczeństwa w procesie inwestycyjnym, to
w ocenie NSA, udział takiej organizacji społecznej w
postępowaniach innych aniżeli prowadzonych w
oparciu o przepisy Ustawy, powinien być rozważany
w wyjątkowych przypadkach.
Ponadto, NSA przypomniał, że udział organizacji
społecznej w postępowaniu administracyjnym na
prawach strony nie może służyć partykularnym
celom samej organizacji, lecz musi odpowiadać
wymaganiom racjonalnie pojmowanej kontroli
społecznej nad postępowaniem administracyjnym w
sprawach indywidualnych. Zatem, organizacja
społeczna ubiegająca się o dopuszczenie jej do
udziału w postępowaniu powinna uprawdopodobnić,
że jej udział przyczyni się do lepszego wypełniania
przez postępowanie administracyjne jego celów.
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Św. Mikołaja 7
50-125 Wrocław
Tel. +48 71 337-6700
Fax +48 71 337-6701
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie przedstawienie
streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie powinny stanowić podstawy do
podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują
szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy
prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.