Ponad 60 % światowego handlu realizują
wielonarodowe przedsiębiorstwa – są nimi zarówno
światowe giganty, których nazwy znane są
powszechnie, jak i mniejsze podmioty, które mają
jedną lub kilka spółek powiązanych w kilku krajach.
Związana z tym zjawiskiem globalizacja procesów
gospodarczych
zwróciła
uwagę
organów
podatkowych na problematykę cen transferowych
(transfer pricing), która pojawiła się w kontekście
relacji
cenowych
pomiędzy
podmiotami,
wchodzącymi w skład jednej grupy kapitałowej.
Zgodnie
z
wytycznymi
Komitetu
Spraw
Podatkowych
OECD,
pod
pojęciem
cen
transferowych rozumiemy ceny, po których
przedsiębiorstwo przekazuje towary oraz dobra
niematerialne lub świadczy usługi powiązanym
przedsiębiorstwom. Zatem z pojęciem tym mamy do
czynienia wyłącznie w odniesieniu do transakcji
dokonywanych w ramach jednej grupy kapitałowej.
W polskim prawie podatkowym nie używa się
pojęcia „ceny transferowej”, które zastąpione zostało
pojęciem „ceny transakcyjnej”. Zgodnie z art. 3 pkt
10 ordynacji podatkowej, „cena transakcyjna”
oznacza cenę przedmiotu transakcji zawieranej
pomiędzy
podmiotami
powiązanymi
w
rozumieniu przepisów prawa
podatkowego,
dotyczących podatku dochodowego od osób
fizycznych, podatku dochodowego od osób
prawnych oraz podatku od towarów i usług. Chodzi
zatem o wszelkiego rodzaju transakcje, w wyniku
których następuje przeniesienie lub przekazanie do
używania dóbr materialnych i niematerialnych oraz
udzielenie pożyczek i świadczenie usług. Pod lupę
fiskusa trafiają przede wszystkim transakcje
pożyczek
i
gwarancji
(poręczeń)
wewnątrzgrupowych oraz transakcje cash pool.
Organy podatkowe uprawnione są do dokonania
korekty przyjętej przez podmioty, należące do jednej
grupy kapitałowej, ceny transakcyjnej w warunkach
określonych w art. 11 ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych („u.p.d.o.p.”). Jeśli
w wyniku opisanych tam powiązań pomiędzy
spółkami ustalone zostaną lub narzucone warunki
różniące się od warunków, które ustaliłyby między
sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot
nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody
niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby
wymienione powiązania nie istniały (a co za tym
idzie – płaci niższy podatek), wówczas dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się
bez uwzględnienia warunków wynikających z tych
powiązań. Mówiąc w uproszczeniu – ingerencja
fiskusa może nastąpić wtedy, gdy ceny konkretnych
transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami
powiązanymi
(prowadzącymi
pozarolniczą
działalność gospodarczą) nie odpowiadają cenom,
jakie byłyby stosowane w podobnych transakcjach i
w podobnych okolicznościach na wolnym rynku
przez podmioty niezależne. Co ważne, ww.
uprawnienie organów podatkowych (lub organów
kontroli skarbowej) ma zastosowanie także
względem transakcji przeprowadzonych pomiędzy
powiązanymi podmiotami krajowymi, element
międzynarodowy nie jest konieczny.
Możliwość właściwej oceny warunków transakcji
zależy przede wszystkim od poznania przyczyn ich
ukształtowania. Podatnicy dokonujący transakcji z
podmiotami
powiązanymi
mają
obowiązek
prowadzenia
w
tym
zakresie
stosownej
dokumentacji, zgodnie z wytycznymi zawartymi w
art. 9a ust 1 u.p.d.o.p., o ile łączna kwota (lub jej
równowartość)
wynikająca
z
umowy
lub
rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna
kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń
przekracza równowartość odpowiednio: 100.000,
30.000 albo 50.000 euro – w zależności od typu
podmiotu i rodzaju transakcji. Na żądanie organów
podatkowych lub organów kontroli skarbowej
podatnicy są obowiązani do przedłożenia ww.
dokumentacji, w terminie 7 dni od dnia doręczenia
żądania. W razie jej nieprzedłożenia, organ może
stwierdzić, że w wyniku transakcji nastąpiło
przerzucenie dochodu oraz obciążyć podatnika
restrykcyjną stawką podatku w wysokości 50 %,
liczoną
od
różnicy
pomiędzy
dochodem
zadeklarowanym przez podatnika, a określonym
przez ów organ (art. 19 ust. 4 u.p.d.o.p.).
Warto jednak, aby podatnicy dokumentowali
przyjęte przez siebie warunki transakcji nawet
wówczas, gdy nie są objęci ustawowym
obowiązkiem. Organy dokonujące kontroli mają
obowiązek przyjąć i uwzględnić przedkładane przez
podatnika dane, jeśli ich rzetelność i obiektywność
nie
budzi
zastrzeżeń.
Zatem
podmiotom
dysponującym odpowiednimi analizami, trudniej
będzie zarzucić nierynkowość zastosowanych w
transakcji cen i w konsekwencji obciążyć je
dodatkowym podatkiem.
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Skarbowców 23a
53-125 Wrocław
Tel. +48 71 780-3100
Fax +48 71 780-3101
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie
przedstawienie streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej
publikacji nie powinny stanowić podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też
być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z
usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.