Przyjęta właśnie przez Sejm ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych
rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 […] czyli tzw. tarcza antykryzysowa, wprowadza szereg rozwiązań na czas pogłębiającego się kryzysu wywołanego epidemią. Poniżej przedstawiamy główne narzędzia pomocy finansowej dla przedsiębiorców, zapisane w tym akcie prawnym.
1. Dofinasowanie wynagrodzeń w przypadku przestoju lub obniżenia wymiaru czasu pracy
Specustawa przewiduje dwie główne formy wsparcia finansowego przedsiębiorców, których celem
jest ochrona zatrudnienia w firmach, mimo trudności gospodarczych. W pierwszej z nich, środki
wypłacane będą z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) przez dyrektorów
Wojewódzkich Urzędów Pracy. O dofinansowanie będą mogli wnioskować pracodawcy, u których
doszło do przestoju ekonomicznego lub obniżenia wymiaru czasu pracy wskutek spadku obrotów
gospodarczych wywołanego COVID-19, przy czym specustawa przewiduje szczególny tryb i warunki
wprowadzenia tych środków u pracodawcy na podstawie porozumienia z organizacjami
związkowymi lub przedstawicielami pracowników. Zdaniem organizacji pracodawców, ten wymóg
może w praktyce uniemożliwić skorzystanie z pomocy zwłaszcza dużym firmom, gdyż osiągnięcie
porozumienia w krótkim czasie będzie niezwykle trudne, a czas złożenia wniosku, z uwagi na
ograniczone środki FGŚP, będzie miał kluczowe znaczenie.
Dofinansowanie obejmuje wynagrodzenia pracowników oraz należne od pracodawcy składki na
ubezpieczenia społeczne. Co ważne, pracodawca, który wprowadził przestój ekonomiczny, będzie
mógł obniżyć wynagrodzenie, nie więcej jednak niż o 50% i do poziomu nie niższego niż minimalne
wynagrodzenie za pracę (aktualnie 2.600 zł brutto). Tak obniżone wynagrodzenie pracowników
objętych przestojem może być dofinansowane do wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za
pracę, czyli maksymalnie do kwoty 1.533 zł na pracownika (łącznie ze składkami ZUS).
Wynagrodzenie pracowników objętych obniżonym wymiarem czasu pracy o 20% (dla
niepełnoetatowców nie mniej niż 0,5 etatu) może zaś być dofinansowane do wysokości połowy
wynagrodzenia, ale nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z
poprzedniego kwartału, obowiązującego na dzień złożenia wniosku, czyli aktualnie – do kwoty 2.452
zł na pracownika (łącznie ze składkami ZUS). Wsparcie nie będzie dotyczyło wynagrodzeń, które w
miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku były wyższe niż 300% przeciętnego wynagrodzenia
brutto z poprzedniego kwartału (tj. aktualnie 15.595 zł).
O dofinansowanie mogą ubiegać się zasadniczo wszyscy przedsiębiorcy zatrudniający pracowników.
Warunkiem złożenia wniosku jest wykazanie spadku obrotów gospodarczych o minimum 15% w
wybranym okresie dwóch miesięcy 2020 r. względem tego samego okresu 2019 r., bądź o minimum
25% w wybranym miesiącu 2020 r. względem miesiąca poprzedzającego, a także dobra kondycja
finansowa przedsiębiorcy na koniec 2019 r., według kryteriów szczegółowo opisanych w ustawie, w
tym niezaleganie ze składkami na ubezpieczenia społeczne oraz zobowiązaniami podatkowymi.
Dofinasowanie przyznawane będzie maksymalnie na okres 3 miesięcy, z możliwością przedłużenia
w przypadku przedłużenia stanu epidemii. Z projektu ustawy usunięto krytykowany zapis o
rozpatrywaniu wniosków według kolejności wpływu, jednak i tak należy się liczyć z tym, że większe
szanse na uzyskanie dofinansowania będą mieli przedsiębiorcy, którzy jako pierwsi złożą wnioski –
środki Funduszu nie wystarczą bowiem na pomoc dla wszystkich. Co istotne, pracodawca, który
skorzystał ze wsparcia, musi utrzymać zatrudnienie objętych dofinansowaniem pracowników, w
okresie pobierania świadczenia oraz bezpośrednio po tym okresie, nie dłużej jednak niż 3 miesiące
po jego upływie, pod rygorem obowiązku zwrotu wsparcia z odsetkami. To rozwiązanie także jest
poddawane krytyce, jako przerzucenie na przedsiębiorców ryzyka ekonomicznego związanego z
utrzymaniem się globalnego kryzysu gospodarczego.
2. Pomoc dla przedsiębiorców w największym kryzysie
Druga forma dofinansowania realizowana będzie przez starostów za pomocą powiatowych urzędów
pracy. Wsparcie obejmie tylko mikro, małych i średnich przedsiębiorców (czyli maksymalnie
zatrudniających 249 pracowników) – a więc nie dotyczy dużych firm. Ponadto, wniosek o jego
uzyskanie mogą złożyć te podmioty, u których spadek obrotów gospodarczych, liczony w stosunku
rok do roku, był większy niż 30%. W takiej sytuacji dofinansowanie kosztów wynagrodzeń i
odpowiadającej im należnej od pracodawcy składki na ubezpieczenie społeczne wyniesie do 50%
minimalnego wynagrodzenia za pracę (czyli kwotę 1.533 zł na pracownika), przy spadku obrotów o
ponad 50% pomoc wyniesie do 70% minimalnego wynagrodzenia za pracę ze składkami (2.146 zł
na pracownika), zaś powyżej 80% spadku obrotów pracodawca może ubiegać się o dofinansowanie
w kwocie do 90% minimalnego wynagrodzenia i odpowiednich składek (2.759 zł na pracownika).
Podobnie jak świadczenia z FGŚP, także i to wsparcie ustawa przewiduje na maksymalnie 3
miesiące z możliwością przedłużenia. Podobne są także warunki jego uzyskania, tj. dobra kondycja
finansowa przedsiębiorcy w roku 2019, oceniana według kryteriów wskazanych w ustawie.
Pracownicy, których wynagrodzenia zostały dofinansowane, nie będą mogli zostać zwolnieni w
okresie dofinansowania oraz, po zakończeniu dofinansowania, przez okres równy temu okresowi, co
wymaga zatem rozwagi przy składaniu wniosków. Naruszenie tego warunku powoduje obowiązek
zwrotu świadczenia (proporcjonalnego do pozostałego wymaganego okresu zatrudnienia) bez
odsetek.
Ustawa przewiduje krótki, 14-dniowy termin na złożenie wniosku o pomoc – liczony od stosownego
ogłoszenia w danym powiecie. W ten sposób krąg adresatów tej formy pomocy ograniczony jest do
firm, które szybciej dotknie poważne spowolnienie wywołane kryzysem wokół COVID-19. Wobec
ograniczonych środków Funduszu Pracy, z którego pochodzić ma wsparcie, należy mieć na uwadze,
że nie wszyscy przedsiębiorcy spełniający kryteria formalne będą mogli skorzystać z tej formy
pomocy.
Zarządzanie działalnością przedsiębiorstwa w niepewnych czasach, jakie stały się naszym udziałem,
nie jest łatwe. Skorzystanie z oferowanego wsparcia wymaga szybkości działania i precyzyjnego
wypełnienia wniosku, który obejmuje szereg oświadczeń składanych pod rygorem odpowiedzialności
karnej. Chętnie będziemy służyć naszym klientom pomocą przy podejmowaniu decyzji w tym zakresie
oraz na każdym etapie procedury uzyskiwania wsparcia.