Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
przyjmowany jest w drodze uchwały rady gminy,
która może zostać zaskarżona do sądu
administracyjnego przez wojewodę bądź inny
podmiot, mający interes prawny, w każdym czasie, a
jeśli sąd ten ustali, że naruszono zasady bądź rażąco
naruszono tryb sporządzenia planu miejscowego,
może stwierdzić jego nieważność. Prawomocne
orzeczenie sądu administracyjnego stwierdzające
nieważność
tego
aktu
skutkuje
jego
wyeliminowaniem z porządku prawnego ze skutkiem
na przeszłość, to jest od daty jego wejścia w życie.
Oznacza to, że dla oceny prawnej prawidłowości
wydania wszelkich decyzji administracyjnych
przyjmuje się, że dany akt nigdy nie istniał, tj. nie
miał mocy obowiązującej.
Zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa,
rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych – a więc
decyzje administracyjne – wydane na podstawie
uchwały rady gminy, której nieważność stwierdził
sąd administracyjny, podlegają wzruszeniu w trybie
określonym w postępowaniu administracyjnym albo
w postępowaniu szczególnym. Żaden przepis
kodeksu postępowania administracyjnego ani innego
aktu prawnego nie reguluje jednak wprost trybu, w
jakim miałoby nastąpić wzruszenie odpowiednich
decyzji. Stan ten długo uznawany był za lukę
prawną, chroniąc inwestora, nie mającego przecież
formalnie wpływu na procedurę uchwalania planu miejscowego, przed negatywnymi skutkami jego
wad prawnych.
W ostatnim czasie pojawiły się jednak orzeczenia
Naczelnego
Sądu
Administracyjnego
oraz
wojewódzkich
sądów
administracyjnych,
przyjmujące, iż decyzje administracyjne wydane w
oparciu o miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego, którego nieważność stwierdzono po
wydaniu tych decyzji, mogą być uznane za nieważne
na podstawie art. 156 § 1 pkt 2) kpa, jako wydane
bez podstawy prawnej (m.in. wyrok NSA z dnia 25
maja 2012 r., sygn. akt II OSK 400/11, wyrok WSA
w Gdańsku z dnia 6 lutego 2013 r., sygn. akt II
SA/Gd 776/12, wyrok WSA w Warszawie z dnia 23
lipca 2013 r., sygn. akt VII SA/Wa 483/13, wyrok
WSA w Krakowie z dnia 9 sierpnia 2012 r., sygn.
akt II SA/Kr 871/12). Sądy administracyjne
argumentują, iż plan miejscowy stanowi element
podstawy prawnej decyzji w zakresie planowania
przestrzennego, zaś stwierdzenie jego nieważności
ze skutkiem wstecznym prowadzi do uznania, że w
dacie wydawania decyzji administracyjnej nie
obowiązywały określone w nieważnym akcie
warunki zagospodarowania przestrzennego, do
których odnosi się ta decyzja. Orzeczenia te
odwołują się ponadto do wykładni dokonanej przez
Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale
rozszerzonego składu siedmiu sędziów NSA z dnia
13 listopada 2012 r. o sygn. akt I OPS 2/12, w której
NSA przeanalizował w ujęciu historycznym istotę i
konsekwencje prawne stwierdzenia nieważności aktu
prawnego ze skutkiem wstecznym.
Decyzja o pozwoleniu na budowę wydawana jest
pod warunkiem zgodności danej inwestycji z
warunkami zagospodarowania przestrzennego. W
myśl zatem przedstawionego powyżej poglądu
wyrażanego ostatnio w orzecznictwie, stwierdzenie
nieważności planu miejscowego po wydaniu takiej
decyzji skutkuje wyeliminowaniem, ze skutkiem
wstecznym,
fragmentu
podstawy
prawnej
rozstrzygnięcia zawartego w decyzji o pozwoleniu
na budowę. Sytuację tę należy oceniać tak, jakby
plan miejscowy nigdy nie istniał, a zatem
przedmiotowa decyzja o pozwoleniu na budowę
została wydana bez podstawy prawnej, tzn. bez
ustalenia
warunków
zagospodarowania
przestrzennego dla inwestycji. Powyższe stanowi z
kolei podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji
o pozwoleniu na budowę.Zauważyć należy, iż wskazana tendencja w
orzecznictwie wpływa niekorzystnie na stabilność i
przewidywalność procesu inwestycyjnego. W
szczególności, stwierdzenie nieważności planu
miejscowego nawet ze względów formalnych (np.
niewłaściwa skala załącznika graficznego do planu –
mapki terenu) może prowadzić do wstrzymania prac
budowlanych bądź nawet wstrzymania użytkowania
inwestycji, wobec której wymagane będzie
przeprowadzenie postępowania naprawczego.,
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Skarbowców 23a
53-125 Wrocław
Tel. +48 71 780-3100
Fax +48 71 780-3101
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie
przedstawienie streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej
publikacji nie powinny stanowić podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też
być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z
usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.