W związku z ostatnią nowelizacją ustawy Prawo budowlane, która weszła w życie
z dniem 19 września 2020 roku skrócony został okres po upływie którego nie
można unieważnić decyzji o pozwoleniu na budowę i wynosi on obecnie 5 lat, to
samo dotyczy decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.
Zgodnie z art. 37b ust. 1 ustawy Prawo Budowlane Nie stwierdza się nieważności
decyzji o pozwoleniu na budowę, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło
5 lat. Natomiast w przypadku decyzji o pozwoleniu na użytkowanie zgodnie z art. 59h
Nie stwierdza się nieważności decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, jeżeli upłynęło
5 lat od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na użytkowanie stała się ostateczna.
W obydwu przypadkach przepis art. 158 §2 Kodeksu postępowania administracyjnego
stosuje się odpowiednio co oznacza że po upływie pięciu lat odpowiednio od dnia jej
doręczenia lub ogłoszenia albo od czasu gdy stała się ostateczna organ ograniczy się
do stwierdzenia wydania decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności,
z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji.
Znowelizowane przepisy skracające termin do stwierdzenia nieważności do pięciu
lat należy traktować jako lex specialis w stosunku do ogólnej zasady wyrażonej w art.
156 § 2. Kodeksu postępowania administracyjnego zgodnie z którym „nie stwierdza się
nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia
lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki
prawne.” Natomiast przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji zostały wymienione
w art. 156 § 1. Kodeksu postępowania administracyjnego: § 1. Organ administracji
publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
- wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości;
- wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;
- dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo
sprawy, którą załatwiono milcząco; - została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;
- była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały;
- w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą;
- zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
Jak wynika z brzmienia komentowanych artykułów dotyczą one jedynie
wyeliminowania z obrotu decyzji poprzez stwierdzenie nieważności w trybie art.
156 Kodeksu postępowania administracyjnego. Warto w tym miejscu zwrócić
uwagę na fakt, że Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje również
inne procedury zmierzające do wyeliminowania wadliwych decyzji z obrotu
prawnego do których zastosowania nie ma skrócony, pięcioletni termin – zgodnie
z art. 146 Kodeksu postępowania administracyjnego uchylenie ostatecznej decyzji
z powodów określonych w art. 145 § 1. Pkt. 1 i 2 (W sprawie zakończonej decyzją
ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: 1) dowody, na których podstawie
ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe; 2) decyzja
wydana została w wyniku przestępstwa;) termin po upływie którego nie można
uchylić decyzji wynosi 10 lat.
Podobnie w przypadku wygaśnięcia albo uchylenia decyzji w trybie art. 162
Kodeksu postępowania administracyjnego nie przewidziano limitów czasowych
tj. wtedy gdy decyzja: 1) stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia
takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub
w interesie strony; 2) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę
określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku.
Pomimo iż skrócenie terminu do pięciu lat dotyczy jedynie stwierdzenia nieważności
decyzji o pozwoleniu na budowę i decyzji o pozwoleniu na użytkowanie to
nowelizacja przepisów Prawa budowlanego niewątpliwie polepsza sytuację
inwestorów oraz wpływa na bezpieczeństwo obrotu prawnego.
Paweł Panek, Prawnik
Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych
Miller, Canfield, W. Babicki, A. Chełchowski i Wspólnicy Sp.k.