W uchwale o sygn. akt: I FPS 3/12 z 25 czerwca 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów orzekł, że eksport towarów ma miejsce również wtedy, gdy procedura wywozu towarów rozpoczyna się w kraju innym niż Polska. Uchwała NSA została podjęta w rezultacie sporu między organami podatkowymi a podatnikami odnośnie kwalifikacji transakcji polegających na wywozie towarów poza Unię Europejską w taki sposób, że odprawa celna jest dokonywana w innym niż Polska kraju unijnym. Podatnicy chcieli traktować taką transakcję jako eksport, organa podatkowe nakazywały rozpoznawać wewnątrzwspólnotową dostawę towarów do kraju, w którym odbywa się odprawa i później eksport towarów z tego kraju.
Stanowisko organów podatkowych oznaczało konieczność rejestracji dla potrzeb VAT w kraju, w którym dokonywana jest odprawa.
W podjętej uchwale sąd stwierdził, że:
- W świetle art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2010 roku warunek „wywozu towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty” jest spełniony nie tylko wtedy, gdy procedura wywozu towarów, o której mowa w art. 161 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, rozpocznie się poprzez zgłoszenie do wywozu złożone w urzędzie celnym położonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- Dla zastosowania przez podatnika stawki 0% w Polsce z tytułu eksportu towaru konieczne jest, aby miejscem dostawy tej czynności była Polska, co wymaga wykazania, że wywóz tego towaru poza obszar Unii Europejskiej następuje – stosownie do art. 22 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. – w ramach transportu, który rozpoczął się na terytorium Polski, w wykonaniu czynności określonej w art. 7 ustawy. Zgłoszenie towaru do procedury wywozu towarów, o której mowa w art. 161 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, w krajowym urzędzie celnym należy traktować jako niewątpliwy dowód rozpoczęcia takiego transportu na terytorium Polski, nie mający jednak charakteru wyłącznego.
Sąd zwrócił uwagę, że kwestia ustalenia miejsca rozpoczęcia procedury wywozu, w rozumieniu przepisów celnych, nie jest zasadnicza dla ustalenia konsekwencji podatkowych eksportu towarów. W tym celu należy jednoznacznie ustalić, miejsce, w którym rozpoczyna się transport wywożonych towarów. Rozpoczęcie tej procedury w polskim urzędzie celnym jest niewątpliwym, lecz nie wyłącznym dowodem rozpoczęcia takiego transportu na terytorium Polski. Podatnik ma możliwość przedstawienia dowodów, na potwierdzenie, że procedura wywozu w rozumieniu przepisów celnych rozpoczęła się wprawdzie w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej, lecz ze względu na fakt nieprzerwanego transportu, rozpoczętego na terytorium Polski, dostawa podlega polskim przepisom o VAT. Ciężar dowodu będzie w takim wypadku spoczywał na eksporterze. Sąd podkreślił, że przerwanie transportu (np. poprzez rozładowanie towaru) i ponowne jego podjęcie w innym kraju Unii, co do zasady nie daje podstaw do uznania, że wywóz towarów nastąpił z Polski. W takiej sytuacji, analogicznie eksport do celów VAT należy rozpoznać w tym kraju, w którym rozpoczyna się transport zakończony wywozem towarów.
Analizowana tu uchwała (stanowisko sądu znane jest na razie jedynie z ustnego uzasadnienia) powinna poprawić sytuację przedsiębiorców i pozwolić na wyeliminowanie niejednolitej praktyki organów podatkowych czego przykładem jest interpretacja nr IPPP3/443-272/12-4/BH z 9 maja 2012 roku w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że rozpoczęcie procedury celnej w innym kraju niż Polska nie stanowi eksportu towarów, o którym mowa w art. 2 pkt 8 ustawy o VAT.