W dniu 9 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny
wydał wyrok, w którym odniósł się do problematyki
zgodności z Konstytucją pierwotnego brzmienia art.
14 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z
eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. nr 25 poz. 202 z póź.
zm.) (dalej jako: „Ustawa”). Ustawa ta nakłada na
przedsiębiorców będących producentami lub
importerami nowych samochodów obowiązek
ustanowienia sieci zbierania pojazdów wycofanych z
eksploatacji. Sieć taka powinna objąć swym
zasięgiem terytorium całego kraju w ten sposób, aby
każdy właściciel pojazdu mógł go oddać do
właściwego punktu zbioru lub stacji demontażu.
Zgodnie z pierwotną wersją art. 14 Ustawy, w
sytuacji, gdy przedsiębiorca wprowadzający
samochód na rynek nie zapewnił takiej możliwości,
musiał uiścić opłatę recyklingową w kwocie 500 zł
od każdego wprowadzonego do obrotu pojazdu. Tym
samym, przepis zrównywał w swej treści
przedsiębiorców, którzy podjęli wysiłek stworzenia
sieci demontażu samochodów, ale nie udało się nią
objąć powierzchni całego kraju, i tych, którzy
całkowicie zlekceważyli ten ustawowy obowiązek.
W drodze nowelizacji z 25 września 2007 r.
ustawodawca zmienił treść art. 14 Ustawy
uzależniając
konieczność
wniesienia
opłaty
recyklingowej od stopnia zaawansowania prac nad
stworzeniem sieci zbierania pojazdów. W
przypadku, gdy obejmowała ona co najmniej 95 %
terytorium kraju przedsiębiorcy zostali zwolnieni z
opłaty, a osiągnięcie enumeratywnie wskazanych w
ustawie progów pozwalało na proporcjonalne
zmniejszanie opłaty w stosunku do zakresu
terytorialnego sieci. Jednocześnie w art. 2 ustawy
nowelizującej z września 2007 zawarto przepis
przejściowy, który nakazywał stosowanie nowej
regulacji do opłat za 2007 r. Ponieważ przepis ten
nie wspomina o zasadach obliczania opłaty za brak
sieci za okres poprzedzający, stosując wykładnię a
contrario przyjęto, iż do obliczania opłat za brak
sieci za 2006 r. stosować należy przepisy w
pierwotnym brzmieniu ustawy z 2005 r.
Na kanwie tych uregulowań pytanie prawne do
Trybunału Konstytucyjnego (dalej również jako
„TK”) skierował Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Warszawie, wyrażając wątpliwość co do
konstytucyjności art. 14 Ustawy w jego pierwotnym
brzmieniu.
Trybunał Konstytucyjny nie podzielił wątpliwości
sądu administracyjnego co do naruszenia przez
ustawodawcę zasady proporcjonalności w regulacji
opłaty za brak sieci w jej pierwotnym brzmieniu.
Trybunał wskazał, że opłata recyklingowa, w swej
istocie nie miała charakteru represji. Jej
podstawowym celem była bowiem mobilizacja
przedsiębiorców wprowadzających samochody na
polski rynek do stworzenia sieci umożliwiającej
właściwą utylizację wyeksploatowanych pojazdów.
Ponadto TK podkreślił, że pierwotna regulacja
przewidywała możliwość miarkowania wysokości
należnej opłaty za brak sieci. Jej wysokość stanowiła
nie tylko iloczyn stawki 500 zł i liczby pojazdów
wprowadzonych na terytorium kraju, ale również
ujętej procentowo liczby dni w roku, w których nie
zapewniono sieci. Przedsiębiorcy, którym z czasem
udało się osiągnąć odpowiedni zakres sieci
demontażu płacili proporcjonalnie niższą opłatę.
Poza tym, jak wskazał Trybunał, poniesione opłaty,
o których mowa w art. 14 Ustawy, mogły zostać
wliczone w koszty uzyskania przychodów, co było
rozwiązaniem korzystnym dla wprowadzających
pojazdy. Ostatecznie, TK orzekł, że – art. 14 Ustawy
w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w
życie ustawy nowelizującej z 2007 r., w zakresie w
jakim nie różnicował wysokości opłaty za brak sieci
z uwagi na stopień pokrycia siecią terytorium kraju,
jest zgodny z art. 2 Konstytucji (zasadą
adekwatności
(proporcjonalności)
rozwiązań
ustawodawczych do zakładanego celu regulacji). TK
uznał także, że art. 2 ustawy z 29 czerwca 2007 r. w
zakresie, w jakim nakazuje stosować do obliczania
opłaty za brak sieci w 2006 r. art. 14 Ustawy w
pierwotnym brzmieniu, jest zgodny z wyprowadzaną
z art. 2 konstytucji zasadą adekwatności
(proporcjonalności) rozwiązań ustawodawczych do
zakładanego celu regulacji.
Rozstrzygnięcie
Trybunału
sprawia,
że
przedsiębiorcy, którzy przed nowelizacją ustawy nie
utworzyli pełnej sieci demontażu pojazdów będą
zobowiązani
do
zapłaty
zaległych
opłat
recyklingowych.
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Św. Mikołaja 7
50-125 Wrocław
Tel. +48 71 337-6700
Fax +48 71 337-6701
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie przedstawienie
streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie powinny stanowić podstawy do
podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują
szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy
prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.