Co do zasady pracodawca ponosi ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. Nie wyłącza to jednak możliwości dochodzenia od pracownika odszkodowania w przypadku, gdy jego zawinione, bezprawne działanie prowadzi do powstania szkody.
Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną. Postawą odpowiedzialności pracownika jest jego zawinione zachowanie, które rozpatrywać należy w kontekście winy umyślnej lub nieumyślnej. Wina nieumyślna może polegać na rażącym niedbalstwie bądź lekkomyślności, a jej istotą jest okoliczność, iż pracownik nie ma bezpośredniego zamiaru wyrządzenia szkody pracodawcy, jednakże dochodzi do jej wyrządzenia z powodu zaniedbań pracownika. Wina umyślna występuje natomiast, gdy pracownik świadomie zmierza do wyrządzenia szkody pracodawcy bądź przewidując możliwość jej wyrządzenie godzi się na to. W zależności od charakteru winy (zachowania umyślnego lub nieumyślnego) różny jest zakres odpowiedzialności pracownika wobec pracodawcy. W przypadku winy nieumyślnej odpowiedzialność pracownika ograniczona jest do wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie więcej niż wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Ponadto, pracownik odpowiada za szkodę jedynie w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Oznacza to, że nie ponosi odpowiedzialności np. za utracony zysk pracodawcy, który jest następstwem wyrządzonej szkody. Inaczej sprawa wygląda w przypadku winy umyślnej pracownika. W takiej sytuacji pracownik zobowiązany jest do naprawienia szkody jej w pełnej wysokości. W przeciwieństwie do szkody wyrządzonej z winy nieumyślnej, oznacza to, że pracownik ponosi odpowiedzialność także za utracone korzyści.
Ostatnią przesłanką, która musi być spełniona, aby pracownik odpowiadał wobec pracodawcy, jest związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem pracownika a powstałą szkodą. Jeśli brak jest takiego związku, wówczas z oczywistych względów pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę. Pracodawca, który chce dochodzić swoich praw przed sądem musi pamiętać, że to na nim ciąży obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających odpowiedzialność pracownika, tj. bezprawności działania lub zaniechania, formy zawinienia (umyślności bądź nieumyślności), wysokości powstałej szkody oraz jej związku przyczynowego z zachowaniem pracownika.
Powyższe zasady mają zastosowanie także w sytuacji wyrządzenia przez pracownika szkody osobie trzeciej, z tą różnicą, że do naprawienia szkody zobowiązany jest wyłącznie pracodawca, któremu dopiero w dalszej kolejności przysługuje roszczenie zwrotne w stosunku do pracownika.