W dniu 4 września 2018 r. weszły w życie przepisy
zmieniające ustawę o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji, które wprowadziły szereg istotnych
zmian w kwestii ochrony tajemnicy
przedsiębiorstwa. Nowelizacja zmieniła również
dotychczasowe przepisy prawne dotyczące ochrony
pracodawcy przed naruszeniem tajemnicy
przedsiębiorstwa przez pracowników. Nowelizacja stanowi implementację Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8
czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego
know-how i niejawnych informacji handlowych
(tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym
pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem
(Dz.Urz.UE.L Nr 157, str. 1) („Dyrektywa”).
Dyrektywa została uchwalona po blisko 5-letnim
okresie prac prowadzonych przez organy Unii
Europejskiej w celu harmonizacji przepisów
dotyczących standardów ochrony informacji
poufnych przedsiębiorstwa. W świetle założeń
dyrektywy, nowe przepisy mają służyć ustanowieniu
minimalnego standardu w zakresie zasad ochrony
informacji poufnych przedsiębiorstwa jako
narzędzia zarządzania konkurencyjnością oraz
innowacyjnością.
Najistotniejszą zmianą wynikającą z implementacji
Dyrektywy jest nowe brzmienie przepisu art. 11
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który
definiuje pojęcie „tajemnicy przedsiębiorstwa”.
Nowe przepisy rozszerzyły to pojęcie w stosunku do
poprzednio obowiązującej regulacji. Stosowanie do
nowego brzmienia art. 11 ust. 2 ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: „przez
tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje
techniczne, technologiczne, organizacyjne
przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające
wartość gospodarczą, które jako całość lub w
szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów
nie są powszechnie znane osobom zwykle
zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie
są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony
do korzystania z informacji lub rozporządzania
nimi podjął, przy zachowaniu należytej
staranności, działania w celu utrzymania ich w
poufności”. Definicja ta w całości odzwierciedla
treść art. 2 pkt 1 Dyrektywy.
W wyniku nowelizacji ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji całkowicie zmieniono
również przepis art. 11 ust. 2, który w poprzednim
stanie prawnym wprost przewidywał
odpowiedzialność pracownika za naruszenie
tajemnicy przedsiębiorstwa, a pracownik
zobowiązany był do utrzymania w tajemnicy
informacji stanowiących tajemnicę
przedsiębiorstwa swojego pracodawcy przez okres
trzech lat od daty ustania stosunku pracy łączącego
go z pracodawcą. Intencją ustawodawcy w
usunięciu tego przepisu – zgodnie z uzasadnieniem
projektu nowelizacji – było usunięcie ograniczeń
czasowych ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa ze
względu na to, że powyższy trzyletni okres uznawano za zbyt krótki na potrzeby
zagwarantowania przedsiębiorcom pełnej ochrony.
Jak wskazano również w uzasadnieniu do projektu
nowelizacji ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji, usunięcie ograniczenia czasowego
ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa wynika również
z faktu, że Dyrektywa nie wprowadza jakichkolwiek
ograniczeń czasowych oraz podmiotowych ochrony
tajemnicy przedsiębiorstwa.
Zgodnie z częścią poglądów doktryny oraz praktyki
powyższa zmiana art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji spowodowała jednak
skutek odwrotny od zamierzonego przez
ustawodawcę, gdyż usunęła jedyny przepis z
ustawy, który wprost przewidywał
odpowiedzialność pracowników za naruszenie
tajemnicy przedsiębiorstwa. Należy podkreślić, że
w obecnym stanie prawnym co do zasady
podmiotem odpowiedzialnym z tytułu popełnionego
czynu nieuczciwej konkurencji mógł być jedynie
przedsiębiorca. Dotychczasowa treść art. 11 ust. 2
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
wyraźnie rozszerzała zakres stosowania ustawy na
pracowników (przez okres trzech lat). Część
komentatorów uważa, iż wbrew intencjom
ustawodawcy zmiana art. 11 ust. 2 ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji doprowadziła
do sytuacji, w której w obecnym stanie prawnym
odpowiedzialność pracowników za naruszenie
tajemnicy przedsiębiorstwa jest całkowicie
wyłączona.
Wydaje się jednak, że taka interpretacja jest zbyt
daleko idąca oraz pozostaje w sprzeczności z
intencją ustawodawcy europejskiego oraz z
wyraźnymi przepisami Dyrektywy, która nie
wprowadza żadnych ograniczeń podmiotowych
odpowiedzialności za naruszenie tajemnicy
przedsiębiorstwa. Stosownie do art. 2 pkt 3
Dyrektywy „sprawcą naruszenia” tajemnicy
przedsiębiorstwa jest „każda osoba fizyczna lub
prawna, która bezprawnie pozyskała, wykorzystała
lub ujawniła tajemnicę przedsiębiorstwa”.
Powyższa rozbieżność pomiędzy treścią przepisów
krajowych a wyraźną regulacją Dyrektywy wynika z
błędu legislacyjnego, który powinien zostać
naprawiony w drodze kolejnej nowelizacji ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w taki sposób,
aby usunąć wątpliwości co do odpowiedzialności
pracowników za naruszenie tajemnicy
przedsiębiorstwa pracodawcy. W konsekwencji,
uznając, że nowe przepisy dotyczą również
pracowników przyjmuje się, że w obecnym stanie
prawnym pracownik ma bezterminowy obowiązek
zachowania poufności informacji stanowiących
tajemnicę przedsiębiorstwa swojego pracodawcy.
W związku z powyższymi wątpliwościami
szczególnie istotne jest, aby przedsiębiorca
zagwarantował ochronę swoich informacji mających
dla niego szczególną wartość gospodarczą w drodze
kontraktowej poprzez zawarcie z pracownikami
umów o zachowanie poufności. Co więcej,
pracodawca powinien rozważyć zmianę obecnie
obowiązujących umów poprzez wprowadzenie
bezterminowego obowiązku (zamiast trzyletniego)
zachowania poufności tajemnicy przedsiębiorstwa
pracodawcy.
Nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji wprowadziła również ochronę prawną
sygnalisty. Zgodnie z nowym przepisem art. 11 ust.
8 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:
ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie
informacji stanowiących tajemnicę
przedsiębiorstwa nie stanowi czynu nieuczciwej
konkurencji, gdy nastąpiło w czterech szczegółowo
określonych przypadkach, tj.:
- w celu ochrony uzasadnionego interesu
chronionego prawem, - w ramach korzystania ze swobody wypowiedzi,
- w celu ujawnienia nieprawidłowości, uchybienia,
działania z naruszeniem prawa dla ochrony
interesu publicznego, lub - gdy ujawnienie informacji stanowiących
tajemnicę przedsiębiorstwa wobec
przedstawicieli pracowników w związku z
pełnieniem przez nich funkcji na podstawie
przepisów prawa było niezbędne dla
prawidłowego wykonywania tych funkcji.
W przypadku wykazania przez pracownika, że
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa nastąpiło w
wyżej wskazanych przypadkach, pracownik ten nie
będzie ponosił odpowiedzialności za popełnienie
czynu nieuczciwej konkurencji.
MILLER CANFIELD
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Skarbowców 23a
53-125 Wrocław
Tel. +48 71 780-3100
Fax +48 71 780-3101
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie
przedstawienie streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie
powinny stanowić podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane
jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców
prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.