Projekt Ustawy Prawo własności przemysłowej („Projekt”), opracowany w Ministerstwie Rozwoju i Technologii („Ministerstwo”) trafił pod koniec kwietnia do konsultacji społecznych, które mają potrwać do końca maja1. Według założeń nowe rozwiązania mają zostać uchwalone jesienią 2022 roku, zatem obowiązywałyby od jesieni 2023 r., bowiem w Projekcie przewidziano 12 miesięczny okres vacatio legis. Zgodnie ze stanowiskiem ministra Rozwoju2: Naszym celem jest opracowanie, w dialogu ze środowiskami biznesowymi i naukowymi, systemu ochrony prawa własności przemysłowej na miarę potrzeb nowoczesnej, cyfrowej gospodarki. Chcemy, aby dzięki nowym regulacjom, korzystający z systemu ochrony własności przemysłowej przedsiębiorcy i innowatorzy, w tym szczególnie sektor MŚP, mogli skutecznie chronić innowacyjne rozwiązania i czerpać z nich optymalne korzyści ekonomiczne. Niniejszym artykułem rozpoczynamy trzyczęściową serię artykułów przybliżających wybrane, istotne treści Projektu, opartą na klasyfikacji rozwiązań ze względu na ich skutek, modyfikacja obowiązujących przepisów Ustawy Prawo własności przemysłowej („PWP”) albo nowość w systemie ochrony własności przemysłowej.
I. Ogólne założenia Projektu:
Projekt opiera się w głównej mierze na założeniu ujednolicenia przepisów PWP, usunięciu zbędnych zdublowań regulacji prawa UE, premiowaniu innowacyjności przedsiębiorców, ujednoliceniu i zmniejszeniu opłat za udzielenie ochrony przedmiotom własności przemysłowej, uwzględnieniu najnowszych trendów technologicznych, jak cyfryzacja i elektronizacja w gospodarce, rozwoju alternatywnego rozwiązania sporów oraz odbiurokratyzowaniu i przyspieszeniu postępowań przed Urzędem Patentowym RP („Urząd”). Przepisy Projektu w tym celu m. in. skracają z około 20-24 miesięcy do około 12 miesięcy czas na uzyskanie ochrony na wzór użytkowy, skracają z 3 miesięcy do 2 miesięcy okres na wnoszenie sprzeciwu do zgłoszenia znaku towarowego, skracają z 9 miesięcy do 6 miesięcy okres, w którym Urząd jest obowiązany sporządzić sprawozdanie ze stanu techniki.
II. Wprowadzane modyfikacje przepisów: 1) prawa i obowiązki, 2) procedury, w tym postępowania i opłaty, 3) przepisy o Urzędzie
Projekt stanowi de facto nową ustawę dotyczącą PWP, jego treść opiera się w dużej mierze na modyfikacji obowiązujących już przepisów, o czym poniżej, ale również wprowadza nowe, nieznane dotąd polskiemu PWP rozwiązania prawne albo w całości przenosi zastane regulacje. Co ważne, proponuje się zmianę systematyki całej PWP.
1. Prawa i obowiązki
Oznaczenie geograficzne – definicja. Na gruncie obecnej PWP nie zarejestrowano żadnego oznaczenia geograficznego. Projekt ogranicza się do towarów nierolnych (np. rękodzieło), z jednoczesnym wyłączeniem usług5. Towary nierolne nie obejmują produktów sektora wina, aromatyzowanych produktów sektora wina, napojów spirytusowych, produktów rolnych i środków spożywczych, jak również naturalnych wód mineralnych i wód źródlanych. Rada do Spraw Regionalnych Nazw Produktów Nierolnych. Organ opiniodawczo-doradczy Urzędu. Decyzje w przedmiocie zmiany prawa z rejestracji oznaczenia geograficznego, unieważnienia tego prawa, będą wydawane po zasięgnięciu opinii tej Rady. Regulamin racjonalizacji. Wykreślono przepisy o możliwości jego wprowadzenia i minimalnej treści. Przedsiębiorca może wprowadzić regulamin w świetle panujących innych regulacji, powinien jednocześnie zachować swobodę odnośnie wprowadzania procedur przyjmowania wynalazków i wynagradzania ich twórców. Stan prawny przy ocenie zgłoszenia prawa. Przy rozpatrywaniu wniosku o udzielenie prawa ochronnego, dodatkowego prawa ochronnego, prawa z rejestracji obowiązuje stan prawny z daty zgłoszenia prawa do Urzędu.
Przeniesienie prawa na nabywcę. Prawo nabywcy danego wynalazku do otrzymania decyzji przenoszącej na niego prawo wyłączne. Ponadto, przeniesienie prawa do zgłoszenia przedmiotu własności przemysłowej (prawo pierwszeństwa) np. wynalazku, będzie równoznaczne z wejściem nabywcy we wszystkie prawa i obowiązki wynikające z przedmiotowego zgłoszenia na tym etapie. Wspólne prawo ochronne. Usunięto kategorię prawa „wspólne prawo ochronne”. Jednocześnie strony mogą zawrzeć umowę o wspólności praw, jednakże nie będzie np. wymogu przedstawienia w Urzędzie regulaminu używania znaku towarowego. Współwłasność prawa wyłącznego będzie w pierwszej kolejności podlegało reżimowi umownemu, a w razie jej braku – przepisom Kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych. Współuprawnieni z prawa wyłącznego. Wprowadza się prawo pierwokupu dla współuprawnionych z prawa wyłącznego. Wspólny znak towarowy i gwarancyjny znak towarowy. Dodano przepis, zgodnie z którym zmiany regulaminu używania tych znaków stają się skuteczne z dniem dokonania wzmianki w rejestrze znaków towarowych.
Udzielenie patentu. Projekt odchodzi od warunkowego charakteru decyzji o udzieleniu patentu na dany wynalazek. Udzielanie licencji. Zrezygnowano z pobierania opłaty od wniosku o wpis licencji w rejestrach Urzędu. Możliwość używania oznaczenia „lic.” rozszerzono na wszystkie przedmioty prawa wyłącznego (patenty, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, topografie układów scalonych). Ujednolicono możliwości dochodzenia roszczeń przez licencjobiorców, bez względu na przedmiot ochrony prawa wyłącznego. Patent europejski. Projekt włącza regulacje o patencie europejskim do PWP – obecnie są one ujęte ustawą z dnia 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgłoszeń patentowych oraz skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Konwersja znaku towarowego. Unijne znaki towarowe nie mogą mieć daty pierwszeństwa wcześniejszej niż data przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.
Wzór użytkowy. Uproszczono definicję wzoru użytkowego i katalogu rzeczy niepodlegających pod ww. definicję. Zgłoszenia wzorów użytkowych nie będą publikowane. Informacja o wzorze użytkowym będzie publikowana dopiero w periodyku Urzędu.
„Wiadomości Urzędu Patentowego” po udzieleniu prawa z rejestracji wzoru użytkowego.
Roszczenia uprawnionego. Są one jednolite dla wszystkich przedmiotów praw wyłącznych. Katalog roszczeń uzupełniono o roszczenie o usunięcie skutków naruszenia. W przypadku roszczenia odszkodowawczego usunięto wymóg dowodzenia zawinionego naruszenia. W zakresie podania informacji o wyroku do publicznej wiadomości decyzja o sposobie podania oświadczenia do publicznej wiadomości jest pozostawiona sądowi, co pozwala na elastyczne podejście, adekwatne do konkretnej sytuacji.
Puentując tę część serii należy wskazać, że w Projekcie przyjęto, iż ustawa wejdzie w życie w terminie i na zasadach określonych w ustawie pn. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo własności przemysłowej (Ustawa wprowadzająca). Konsultacje społeczne, opinie oraz prace parlamentarne mogą wprowadzić przepisy przejściowe w Ustawie wprowadzającej, istotne dla przedsiębiorców, o czym będziemy informować. W drugim artykule będziemy kontynuować opis modyfikacji obowiązujących przepisów (w zakresie punktów 2 i 3). Omawiane zagadnienia mogą przybrać inną formę albo ulec wykreśleniu w wyniku całego procesu legislacyjnego.