17 grudnia 2021 roku upłynął czas na implementację
przez Państwa Członkowskie Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23.10.
2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających
naruszenia prawa Unii (dalej: Dyrektywa). Polski
Parlament nie zdążył jeszcze jednakże wprowadzić
ustawy implementacyjnej, znajduje się ona dopiero w
fazie projektu. Dyrektywa nie skupia się jedynie na
uprawnieniach sygnalistów, ale też na związanych z tą
kwestią obowiązkach przedsiębiorców. Jej adresatami
będą na początku przedsiębiorcy zatrudniający
więcej niż 249 pracowników. Mniejsze podmioty (od
50 do 249 pracowników) będą miały więcej czasu na
dostosowanie swoich wewnętrznych procedur do
nowych przepisów, bo zaczną ich one obowiązywać
dopiero 17 grudnia 2023 roku. Prawodawca nakłada
na zatrudniających szereg wymogów, jakie muszą
spełnić w procesie dostosowywania się do nowych
przepisów.
Najważniejszym z obowiązków jest utworzenie
odpowiednich kanałów do zgłaszania naruszeń przez
sygnalistów. Kanały te muszą spełnić pewne warunki,
jak choćby zapewnienie całkowitej poufności podczas
trwania postępowania. Z utworzeniem tego typu
kanałów wiąże się również utworzenie regulaminu
dotyczącego tego, w jaki sposób można z nich
korzystać. Pracodawca musi również powiadomić o
kanałach
zgłoszeniowych
swoich
partnerów
biznesowych.
Kolejnym ważnym obowiązkiem jest wyznaczenie
osób, które będą zajmowały się przyjmowaniem zgłoszeń sygnalistów. Muszą to być osoby bezstronne,
które zachowają poufność w trakcie procesu
przetwarzania zgłoszenia. Będą to jedyne osoby,
którym znana będzie tożsamość sygnalisty (chyba że
wyrazi on zgodę na udzielenie tych informacji innym
podmiotom). Pracodawca zobowiązany jest również
poinformować sygnalistę o przebiegu i wyniku
postępowania.
Pracodawca będzie również zobowiązany do
wprowadzenia rejestru zgłaszanych naruszeń. Dane w
rejestrze będą musiały być przechowywane przez
okres 5 lat od zgłoszenia naruszenia.
Dyrektywa przewiduje również określenie przez
poszczególne państwa członkowskie sankcji dla
pracodawców. Dyrektywa uznaje jedynie, że mają
być one skuteczne, proporcjonalne i odstraszające,
resztę
pozostawiając
w
gestii
krajowego
ustawodawcy. W Polskim projekcie ustawy
działaniami sankcjonowanymi są:
- nieustanowienie lub niewłaściwe ustanowienie procedur zgłaszania,
- utrudnianie dokonywania zgłoszeń
- podejmowanie działań odwetowych wobec sygnalistów
- naruszenie poufności tożsamości sygnalisty.
Za powyższe może grozić nawet do 3 lat pozbawienia
wolności.
Jak więc można zauważyć, nowe przepisy o
sygnalistach nie skupiają się jedynie na ich ochronie,
ale wprowadzają również określone obowiązki i
konsekwencje dla drugiej strony, czyli dla
pracodawców. To, w jakim stopniu dostosują się oni do
nowych zmian, zaważy na skuteczności Dyrektywy i na
ilości zgłoszeń. Obowiązki pracodawców mają szeroki
zakres i oznaczają dla nich wiele zmian. Proces ten
zapewne będzie trudniejszy w przypadku mniejszych
przedsiębiorstw, dlatego pochwalić należy decyzję o
wydłużeniu dla nich okresu na dostosowanie się do
nowych regulacji do 17 grudnia 2023 roku.
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie przedstawienie streszczenia
niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie powinny stanowić podstawy do podjęcia
jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej
w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do
określonej sytuacji.