Zgodnie z dyspozycją art. 2a ustawy z dnia 21 marca
1985 r. o drogach publicznych, (Dz. U. z 2007 r. nr
19 poz. 115 j.t. z póż. zm.) drogi krajowe stanowią
własność Skarbu Państwa, zaś drogi wojewódzkie,
drogi powiatowe i drogi gminne stanowią własność
właściwego samorządu województwa, powiatu lub
gminy. Mimo powyższego zapisu, w praktyce obrotu
prawnego przez wiele lat można było spotkać się z
sytuacją, w której droga publiczna została
zrealizowana na nieruchomościach stanowiących
własność osób trzecich. Opisana wyżej sytuacja
prowadziła de facto do faktycznego wywłaszczenia
właścicieli takich nieruchomości, którzy nie mogli
tym samym rozporządzać swoim prawem własności.
Mając powyższe na uwadze, ustawodawca
postanowił zlikwidować powstałą niezgodność stanu
faktycznego ze stanem prawnym wprowadzając
przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. –
Przepisy wprowadzające ustawy reformujące
administrację publiczną (Dz. U. z 1998 r. nr 133 poz.
872 z póź. zm.) (dalej jako: „Ustawa”).
Zgodnie z dyspozycją art. 73 ust. 1 Ustawy
nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek
samorządu terytorialnego, niestanowiące ich
własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1
stycznia 1999 r. stały się z mocy prawa własnością
Skarbu Państwa lub właściwych jednostek
samorządu terytorialnego za odszkodowaniem.
Dzięki wprowadzonemu rozwiązaniu Skarb Państwa
oraz jednostki samorządu terytorialnego miały nabyć
tytuły prawne do nieruchomości zajętych pod drogi
publiczne. Opisana wyżej regulacja nie rozwiązała
wszystkich problemów związanych z ustaleniem
stanu prawnego wskazanych nieruchomości, W
połączonych do wspólnego rozpoznania sprawach
rozstrzygniętych
przez
Sąd
Najwyższy
postanowieniem z dnia 17 maja 2012 r., sygn. I CSK
408/11, jednostka samorządu terytorialnego oraz
Skarb Państwa wystąpili z wnioskami o zasiedzenie
nieruchomości
stanowiących
drogi
o
nieuregulowanym stanie prawnym. W stosunku do
nieruchomości
objętych
prowadzonym
postępowaniem nie został wydany żaden akt
nadający im status dróg publicznych, ale były one
wykorzystywane w tym charakterze. Wnioskodawcy
wykazywali, że od lat drogi będące przedmiotem
prowadzonego postępowania były administrowane
przez wskazane podmioty, co świadczy o
samoistnym
posiadaniu
przedmiotowych
nieruchomości przez wnioskodawców. Rozpatrując
przedstawioną sprawę Sąd Najwyższy uznał, że
nieruchomość wykorzystywana od lat jako droga
publiczna nie może być przedmiotem posiadania
samoistnego prowadzącego do zasiedzenia jej przez
osobę trzecią. Zdaniem Sądu Najwyższego opisane
przez wnioskodawców działania związane z
administrowaniem nieruchomościami będącymi
przedmiotem prowadzonego postępowania miało
charakter władztwa publicznego, a więc było
dokonywane dla dobra publicznego. Tymczasem
przesłanką zasiedzenia nieruchomości w rozumieniu
art. 336 kc w zw. z art. 172 kc jest inna postać
władztwa nad rzeczą, tj. władztwo dla siebie. W
konsekwencji, Sąd Najwyższy uznał, że władanie
nieruchomościami drogowymi w sposób, w jaki
czynili to wnioskodawcy, nie mógł prowadzić do
zasiedzenia nieruchomości będących przedmiotem
prowadzonego postępowania.
Opisane wyżej stanowisko Sądu Najwyższego może
utrudnić regulację stanu prawnego nieruchomości
zajętych pod drogi. Istnieją bowiem nieruchomości,
które nie stały się własnością Skarbu Państwa lub
jednostki samorządu terytorialnego na podstawie art. 73 Ustawy, gdyż nie spełniały przesłanek
wskazanych w powołanym przepisie (np. brak
formalnego zaliczenia danej drogi do kategorii dróg
publicznych).
Jak się wydaje, omówione wyżej postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2012 r.
uniemożliwia uregulowanie stanu prawnego
przedmiotowych nieruchomości w drodze ich
zasiedzenia.
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Św. Mikołaja 7
50-125 Wrocław
Tel. +48 71 337-6700
Fax +48 71 337-6701
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie przedstawienie
streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie powinny stanowić podstawy do
podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują
szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy
prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.