1 stycznia 2021 roku weszła w życie w życie Ustawa z dnia 11 września 2019 roku Prawo zamówień publicznych – całkowicie nowy zbiór przepisów zastępujący wersję z 29 stycznia 2004 roku. Zawiera ona szereg istotnych zmian, które odmieniły charakter zamówień publicznych i które warto omówić.
Najważniejszą zmianą w nowym Prawie zamówień publicznych jest wprowadzenie trybu podstawowego do katalogu trybów udzielania zamówień o wartości mniejszej niż progi Unii Europejskiej. Tryb podstawowy wprowadzony został w miejsce takich trybów przetargu jak: przetarg ograniczony i nieograniczony, negocjacje z ogłoszeniem, dialog konkurencyjny, zapytanie o cenę i licytacja elektroniczna. Tryb ten dzieli się na trzy rodzaje: bez negocjacji, z możliwością negocjacji i z negocjacjami.
Tryb podstawowy bez negocjacji przypomina tryb przetargu nieograniczonego. Zastosować go można wtedy, gdy już na etapie wszczęcia postępowania specyfika przedmiotu zamówienia umożliwia opisanie potrzeb zamawiającego w precyzyjny sposób i nie ma potrzeby prowadzenia dalszych negocjacji. Obowiązkiem zamawiającego w tym trybie jest sporządzenie specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej: SIWZ).
Tryb podstawowy z możliwością negocjacji dopuszcza negocjacje złożonych ofert, ale tylko w przypadku gdy zamawiający przewidział taką możliwość. Tutaj również wymagane jest sporządzenie SIWZ, a negocjacje nie mogą dotyczyć elementów, jakie zostały w SIWZ zawarte.
Trzeci rodzaj, czyli tryb podstawowy z negocjacjami, różni się od poprzednich przede wszystkim faktem, że SIWZ sporządza się dopiero po przeprowadzeniu negocjacji. Te z kolei są prowadzone na zaproszenie zamawiającego i poprzedzone są sporządzeniem przez niego opisu potrzeb i wymagań (nie będącego jednak SIWZ).
Zmiany zachodzą również w zakresie postępowania odwoławczego. Od 1 stycznia 2021 roku zmieniły się regulacje dotyczące pełnomocników stron. Pełnomocnikiem takim będzie mógł zostać adwokat lub radca prawny, pracownik jednostki, osoba sprawująca zarząd nad majątkiem, a także podmiot pozostający ze stroną w stosunku zlecenia (jeżeli w zakres tegoż zlecenia wchodzi przedmiot sprawy). Zniesione zostało również ograniczenie dotyczące zakresu odwołania. Aktualnie odwołanie może
dotyczyć każdego elementu postępowania.
Zmieniły się również niektóre aspekty postępowania skargowego. Podstawową zmianę stanowi zmiana sądu właściwego do ich rozpatrywania. Przed 1 stycznia 2021 roku był to sąd okręgowy właściwy dla siedziby lub miejsca zamieszkania zamawiającego. W nowych przepisach nastąpiła jednak unifikacja i wszystkie tego typu skargi rozpatrywać będzie Sąd Okręgowy w Warszawie. Wydłużeniu uległ termin na wniesienie skargi – aktualnie jest to 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Niemniej ważną zmianą w
postępowaniu skargowym jest udostępnienie instytucji skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego większej liczbie podmiotów. Według nowych przepisów uprawniony do wniesienia takowej jest już nie tylko Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, ale również strona. Ostatnia różnica między starymi i nowymi przepisami to wysokość wpisu od skargi. Dotychczasowa pięciokrotność wpisu wniesionego od odwołania została zastąpiona jego trzykrotnością. Jak więc można zauważyć, zmiany w Prawie zamówień publicznych są dosyć rozległe, a w niniejszym artykule przytoczono tylko wybrane. Ustawodawca dąży niewątpliwie do jak największego uproszczenia procedury zamówień publicznych i uczynienia jej przystępniejszą – o czym świadczy zarówno zmniejszenie liczby trybów udzielania zamówień publicznych, jak również obniżenie wysokości wpisu i wydłużenie terminu na złożenie skargi. Wydaje się, że jest to dobry kierunek i nowe przepisy powinny spotkać się z większą aprobatą zarówno zamawiających, jak i wykonawców.
© Miller, Canfield, W. Babicki, A. Chełchowski i Wspólnicy Sp. k.