Zgodnie z art. 52 Kodeksu karnego, spółka może ponieść odpowiedzialność majątkową za przestępstwo popełnione przez osobę fizyczną, która działała w jej imieniu lub interesie, jeżeli przestępstwo przyniosło jej korzyść. Jednakże, aby spółka poniosła taką odpowiedzialność musi zostać spełniony łącznie szereg przesłanek, zarówno materialnych jak i formalnych.
W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze, że spółka może zostać pociągnięta do odpowiedzialności jedynie w przypadku skazania oskarżonego. Przez skazanie należy rozumieć przypisanie oskarżonemu przestępstwa i rozstrzygnięcie co do kary i środków karnych.
Skazaniem nie jest warunkowe umorzenie postępowania, będzie nim natomiast odstąpienie od wymierzania kary. Kolejną przesłanką materialną jest skazanie za przestępstwo, które przyniosło korzyść majątkową spółce. Warte odnotowania jest, iż w tym przypadku nie jest wymagana wina spółki, która taką korzyść majątkową uzyskała. Istotny jest jedynie fakt, aby uzyskanie korzyści majątkowej miało faktycznie miejsce. Może się więc zdarzyć, że spółka nie będzie miała świadomości, że uzyskana przez nią korzyść jest wynikiem przestępstwa. Aby spółka została pociągnięta do odpowiedzialności, należy udowodnić, iż skazany działał w jej imieniu lub w jej interesie. Bez znaczenia jest w jakim charakterze działała ta osoba, może być ona pełnomocnikiem, pracownikiem, członkiem organu zarządzającego, ale także osobą trzecią, niezwiązaną ze spółką. Istotny jest jedynie fakt, iż działania osoby skazanej podejmowane były w imieniu lub interesie spółki. Ostatnią przesłanką orzeczenia zwrotu korzyści na rzecz Skarbu Państwa jest, aby korzyść nie podlegała zwrotowi innemu podmiotowi. W sytuacji gdy należy się ona innej osobie, wówczas nie możliwe jest jej zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa. O tym komu korzyści te podlegają zwrotowi rozstrzyga się na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.
Przesłanką formalną orzeczenia obowiązku zwrotu korzyści jest złożenie stosownego wniosku przez prokuratora (wniosek nie może zostać złożony przez innego oskarżyciela publicznego). W przypadku braku wniosku sąd nie może orzekać na podstawie art. 52 Kodeksu karnego. Prokurator może złożyć taki wniosek najpóźniej wraz ze składaniem aktu oskarżenia. Wynika to m.in. z faktu, iż w przypadku złożenia przedmiotowego wniosku należy poinformować spółkę – która potencjalnie może zostać pociągnięta do odpowiedzialności – o terminie rozprawy, aby mogła należycie przygotować się do obrony. Spółka może powołać pełnomocnika w celu ochrony swoich praw, a także samodzielnie składać wnioski oraz przedkładać dowody w celu uwolnienia się od odpowiedzialności.
Obligatoryjne jest także przesłuchanie przez sąd odpowiednich organów spółki, jednakże osoby reprezentujące spółkę mogą odmówić składania zeznań. Od takiego przesłuchania odstępuję się w przypadku m.in. gdy postępowanie jest umarzane lub gdy spółka nie uzyskała korzyści majątkowej.
Obowiązek zwrotu korzyści majątkowej, o której mowa w art. 52 Kodeksu karnego orzekany jest w całości lub w części na rzecz Skarbu Państwa, jednakże korzyści tych nie można zasądzić na rzecz samorządu terytorialnego. W doktrynie podnosi się także, aby nie mylić uzyskanej korzyści z ewentualną szkodą, ponieważ powstała szkoda nie jest przesłanką do zastosowania art. 52 Kodeksu karnego.
Na marginesie należy zauważyć, iż możliwe jest zabezpieczenie potencjalnego obowiązku zwrotu korzyści majątkowej na mieniu spółki. Jest to sytuacja w każdym przypadku niepożądana z punktu widzenia funkcjonowania spółki, ponieważ prowadzi do zamrożenia środków, które mogą być niezbędne do bieżącej działalności podmiotu.