Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2012 r. (sygn. akt II FSK 1365/10) Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że kara umowna z tytułu rozwiązania umowy leasingu operacyjnego samochodu osobowego przed upływem okresu leasingu jest kosztem uzyskania przychodów spółki, która leasingowany samochód wykorzystywała na potrzeby członka zarządu, odwołanego następnie z funkcji.
Sąd zwrócił uwagę, że w istotnym dla sprawy zakresie, kosztem uzyskania przychodów jest taki koszt, który (1) został poniesiony przez podatnika, jest definitywny (rzeczywisty), (2) pozostaje w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, (3) poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła, (4) został właściwie udokumentowany i nie został wyłączony na podstawie art. 16 ust. 1. Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zdaniem Sądu zasadniczym kryterium uznania przedmiotowej kary umownej za koszt podatkowy jest ustalenie, czy poniesiona ona została „w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia przychodów”. Sam fakt nie osiągnięcia oczekiwanego efektu gospodarczego (uzyskania przychodu) nie dyskwalifikuje poniesionego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu. Sąd podkreślił, że gospodarczo uzasadnione i racjonalne decyzje gospodarcze, podejmowane pierwotnie w określonych warunkach, mające oczywisty związek z przychodami, w związku z negatywną zmianą okoliczności mogą wywoływać lub wywołują konieczność podejmowania przez podatnika działań zmierzających już nie do osiągnięcia przychodów, ale do zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów. W pojęciu tym bowiem nie muszą się mieścić wydatki poniesione w celu „zachowania albo zabezpieczenia źródeł przychodów”. Istotne jest, aby oceniając dany wydatek pod kątem kosztu podatkowego uwzględniać również logiczny ciąg zdarzeń wywołujących określone działania podatnika, (zawarcie umowy leasingu, zmiana uwarunkowań gospodarczych, przyczyny odstąpienia od umowy skutkujące zapłatą kary umownej) i ich wpływu na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródeł przychodów a także dynamikę procesów i zjawisk gospodarczych, w ramach których dochodzi do zmiany pierwotnie podejmowanych decyzji, a która to zmiana związana jest zwłaszcza z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów.
Sąd jednoznacznie stwierdził, że choć w piśmiennictwie prawniczym, podobnie jak w orzecznictwie sądowym wyrażany jest pogląd, że podatnik płacąc karę umowną lub odszkodowanie nie działa w celu uzyskania przychodów, to w obecnym stanie prawnym poglądów tych co do zasady podzielić nie można. Kara umowna lub odszkodowanie może mieć bowiem związek z przychodem, nie mówiąc już o związku z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Ponadto, nie zawsze wykonanie istniejącego zobowiązania poprzez zapłacenie kary umownej lub odszkodowania będzie wiązało się ze zmniejszeniem dochodu.
W rozpatrywanej sprawie z ekonomicznego punktu widzenia zerwanie umowy leasingu i zapłacenie kary umownej było korzystne zarówno dla podatnika (osiągnął dochód większy niż możliwy do osiągnięcia w razie kontynuowania umowy leasingu), jak i dla Skarbu Państwa (od wyższego dochodu podatnik zapłaci wyższy podatek).