Weksel in blanco, zwany również niezupełnym, jest
papierem wartościowym często stosowanym jako
zabezpieczenie należności i gwarancja jej spłaty.
Zastępuje złożenie gotówki jako kaucji. Decydując
się na taką formę zabezpieczenia, trzeba jednak
pamiętać o paru wskazówkach, które uchronią nas
przed niebezpieczeństwem wykorzystania przez
drugą stronę weksla niezgodnie z zawartym
porozumieniem.
Charakterystyczną cechą weksla in blanco jest brak
oznaczenia w nim co najmniej jednego z
ustawowych elementów tradycyjnego weksla, np.
osoby na rzecz, której ma być wypłacone
zobowiązanie z weksla (remitenta), sumy wekslowej,
daty płatności, etc. Są one uzupełniane dopiero przed
przedstawieniem weksla do zapłaty, przez jego
posiadacza. Dzięki temu można go wykorzystać do
zabezpieczenia wierzytelności, której ani wysokość
ani data płatności w momencie wystawienia nie są
jeszcze znane. Niestety może się to z łatwością
obrócić na niekorzyść dłużnika w momencie, gdy
posiadacz weksla wypełni go niezgodnie z umową – choćby na kwotę wyższą niż wymagana. W celu
uniknięcia takiej sytuacji, strony powinny sporządzić
tzw. deklarację wekslową (umową wekslową), w
której zostaną określone wszelakie warunki
dotyczące wypełnienia weksla. Aby jednak
porozumienie takie miało jakiekolwiek znaczenie,
trzeba pamiętać o paru ważnych szczegółach.
Przede wszystkim weksel in blanco nie powinien
być czystym blankietem posiadającym jedynie
podpis wystawcy. W sytuacji, kiedy posiadacz
weksla wypełni go niezgodnie z umową, będzie to
bardzo ciężko udowodnić, mimo zawartej umowy
wekslowej. Bowiem, wpisując brakujące dane
posiadacz weksla stworzy niejako weksel własny.
Jak wtedy udowodnić czy był on wcześniej wekslem
in blanco? Bardzo łatwo jednak można uniknąć
takich komplikacji. Wystarczy zamieścić na wekslu
wszystkie dane znane w momencie wystawienia:
datę i miejsce wystawienia, symbol waluty, oraz
oznaczenie remitenta. Nie trzeba się martwić, że data
wystawienia wpłynie na termin przedawnienia
weksla, gdyż na podstawie art. 70 ustawy Prawo
wekslowe (Dz.U. z 1936 nr 37 poz. 282 ze zm.) liczy
się on od daty płatności i wynosi 3 lata. Warto
również zaznaczyć, że wystawiany weksel jest
wekslem in blanco oraz że między stronami została
zawarta umowa wekslowa, a także dodać klauzulę
„nie na zlecenie”. Uniemożliwi to odbiorcy weksla
(remitentowi) dokonanie indosu (przeniesienia praw
z weksla), w wyniku którego wystawca nie mógłby
podnosić zarzutów wobec nowego posiadacza.
Ponadto na dokumencie może być oznaczone, że
wystawca zobowiązuje się wykupić dany weksel in
blanco za cenę, którą oznaczy remitent i w dniu
przez niego określonym. Natomiast szczegóły
(maksymalny okres, kwota) mogą zostać oznaczone
w umowie wekslowej, której zawarcie będzie
zaznaczone na wekslu.
Nie powinniśmy natomiast wpisywać w wekslu in
blanco wystawcy. Jeżeli bowiem podpisujemy
weksel w imieniu spółki, np. jako jeden z jej
wspólników, nie jest pewne czy w dniu płatności
nadal będziemy występować w takim charakterze.
Umieszczenie podpisu przy oznaczeniu firmy, bez
oznaczenia stosunku przedstawicielstwa, nie
przesądza, że oświadczenie woli zostało złożone
w imieniu
spółki
i
może
skutkować
odpowiedzialnością za zobowiązania spółki w
momencie, kiedy dana osoba z jej działalnością nie ma już nic wspólnego. Postanowienia deklaracji
wekslowej nie będą miały w takiej sytuacji
znaczenia. Dla oceny tego, kto jest wystawcą weksla
i kto zaciągnął zobowiązanie wekslowe istotny jest
fakt, czyj podpis został umieszczony pod treścią
weksla i w jakim charakterze osoba składająca
podpis występuje. Zatem dla bezpieczeństwa lepiej
nie wpisywać takich danych, ponieważ nie jest
pewne czy pozostaną aktualne do dnia płatności
weksla.
Weksel niezupełny jest bardzo dobrym sposobem
zabezpieczenia
wierzytelności.
Może
być
wykorzystany zarówno w stosunkach między
przedsiębiorcami, np. jako zabezpieczenie należności
wynikających z różnych rodzajów umów, jak
również w stosunkach z konsumentem. Znajomość
omówionych powyżej wskazówek pozwoli w pełni
korzystać z zalet, jakie daje ta forma zabezpieczenia
bez obawy, że weksel zostanie wykorzystany w
sposób niezgodny z umową.
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Skarbowców 23a
53-125 Wrocław
Tel. +48 71 780-3100
Fax +48 71 780-3101
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie
przedstawienie streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej
publikacji nie powinny stanowić podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też
być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z
usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.