Specjalne strefy ekonomiczne (SSE) to wyodrębniona administracyjnie część terytorium Polski, na której terenie może być prowadzona działalność gospodarcza na preferencyjnych zasadach, określonych w Ustawie z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz.U. z 2007 r., nr 42, poz. 274 j.t., ze zm.) oraz w jej aktach wykonawczych. Obecnie w Polsce istnieje 14 specjalnych stref ekonomicznych.
Preferencyjne warunki prowadzenia działalności w specjalnych strefach ekonomicznych polegają przede wszystkim na możliwości korzystania przez inwestorów z pomocy publicznej, przybierającej głównie formę zwolnienia z podatków. Dzięki temu, działanie w SSE umożliwia firmom, które zamierzają przeprowadzić inwestycje, uzyskanie całkowicie legalnych oszczędności podatkowych. Można powiedzieć, że jest to przewidziana przez państwo forma optymalizacji podatkowej. Często obecność w strefie może przesądzać o ekonomicznym sensie inwestycji.
Aby móc korzystać z pomocy publicznej konieczne jest uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE. Zezwolenia są wydawane przez spółki zarządzające strefami w drodze przetargu łącznego lub rokowań. Zasady i sposób przeprowadzania przetargów i rokowań określają – odrębnie dla każdej strefy – rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie przetargów i rokowań oraz kryteriów oceny zamierzeń co do przedsięwzięć, które mają być podjęte przez przedsiębiorców na terenie strefy.
O sukcesie polskich SSE świadczy, że aż pięć z nich znalazło się w rankingu najlepszych pięćdziesięciu specjalnych stref ekonomicznych opublikowanym w 2012 roku w raporcie FDI Global Free Zones of the Future 2012/2013. Jako cechy wyróżniające polskie strefy, autorzy raportu wskazywali m.in. wysoką jakość infrastruktury.
Niewątpliwie dobrą wiadomością dla inwestorów jest, że Rada Ministrów przyjęła w dniu 23 lipca 2013 roku czternaście rozporządzeń wydłużających funkcjonowanie specjalnych stref ekonomicznych do 2026 roku. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami, specjalne strefy ekonomiczne mogły funkcjonować jedynie do końca 2020 roku. Ta informacja powinna szczególnie ucieszyć inwestorów realizujących projekty w sektorach o niskiej stopie zwrotu.
Rozporządzenia zmieniające dotyczą następujących specjalnych stref ekonomicznych: kamiennogórskiej, katowickiej, kostrzyńsko-słubickiej, krakowskiej, legnickiej, łódzkiej, mieleckiej, pomorskiej, słupskiej, starachowickiej, suwalskiej, tarnobrzeskiej, wałbrzyskiej, warmińsko-mazurskiej.
Warto wspomnieć, że obecnie prowadzone są prace nad Projektem założeń ustawy o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw. Zakłada on, między innymi, wprowadzenie zasady zwrotu niezapłaconego podatku w sytuacji wygaszenia zezwolenia, którego warunki nie zostały w pełni zrealizowane lub zostały naruszone zasady udzielania pomocy publicznej – analogicznie jak w przypadku cofnięcia zezwolenia. Doprecyzowuje on również pojęcie pomocy publicznej zawarte w ustawie o SSE, poprzez wprowadzenie zapisu, że pomocą publiczną jest kwota zwolnienia od podatku dochodowego. Projekt przewiduje także doprecyzowanie pojęcia maksymalnej pomocy publicznej poprzez wprowadzenie zasady kumulacji do ustaw podatkowych oraz uporządkowanie zasad kontroli przedsiębiorców działających w SSE a także ujednolicenie zasad zmiany zezwolenia.