CYFRYZACJA PROCESU BUDOWLANEGO

7 lipca Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy Prawo budowlane i kilku innych ustaw (Dz. U. poz. 1557). Zasadnicza część zmian dotyczy wprowadzenia elektronicznego dziennika budowy (system EDB), pozostałe cyfrowej książki obiektu budowlanego (system EKOB), centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia budowlane (e-CRUB) i portalu e-Budownictwo. Ustawa stanowi kolejny krok w cyfryzacji procedur prawa budowlanego.

Elektroniczny dziennik budowy

Dziennik budowy był dotychczas prowadzony na podstawie art. 45 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 6 września 2021 r. w sprawie sposobu prowadzenia dzienników budowy, montażu i rozbiórki (Dz. U. poz. 1686). W wyniku nowelizacji, regulacje dotyczące dziennika budowy zostały przeniesione do oddzielnego Rozdziału 5a, a dotychczasowe rozporządzenie zostanie zastąpione nowym aktem. Zgodnie ze zmianami, prowadzenie elektronicznego dziennika budowy stanie się alternatywą wobec dziennika tradycyjnego. Do 31 grudnia 2029 r. wybór formy dziennika będzie należał do inwestorów. Dziennik budowy prowadzony w postaci papierowej można kontynuować w postaci elektronicznej. Odwrotna sytuacja nie jest możliwa – rozpoczęcie prowadzenia dziennika w postaci elektronicznej oznacza brak powrotu do postaci papierowej. Po 31 grudnia 2029 r. forma elektroniczna na trwale zastąpi papierową. Wcześniej wydane dzienniki papierowe będą mogły być prowadzone do czasu zakończenia robót budowlanych.

Elektroniczny dziennik budowy będzie wydawany inwestorowi za pośrednictwem systemu EDB. W tym celu konieczne będzie założenie konta w systemie, a następnie wystąpienie o wydanie dziennika. Wydanie będzie polegać na udostępnieniu dziennika w systemie EDB. Dziennik zostanie zarejestrowany pod indywidualnym numerem na koncie inwestora i od tego czasu możliwe będzie dokonywanie w nim wpisów. Inwestor powinien udostępnić dziennik w systemie EDB pozostałym uczestnikom procesu budowlanego i innym uprawnionym osobom, a kierownik budowy albo kierownik robót – geodecie uprawnionemu wykonującemu na terenie budowy czynności geodezyjne na potrzeby budownictwa oraz upoważnionym pracownikom organów nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na terenie budowy, w ramach dokonywanych czynności kontrolnych. Dostęp do systemu EDB następuje przez uwierzytelnienie i autoryzację osoby w tym systemie za pośrednictwem konta.

Cyfrowa książka obiektu budowlanego

Poza dziennikiem budowy w wersji cyfrowej ma być zakładana i prowadzona również książka obiektu budowlanego. Do obsługi książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej stosowany będzie system c-KOB. Do założenia książki oraz jej prowadzenia w wersji cyfrowej niezbędne będzie posiadanie konta w systemie c-KOB.

Nowe książki obiektu budowlanego mogą być zakładane i prowadzone wedle wyboru w formie cyfrowej lub papierowej. Taki wybór będzie istnieć tylko do 31 grudnia 2023 r. Od 1 stycznia 2024 r. nie będzie możliwości zakładania nowych książek obiektu budowlanego w wersji papierowej, po czym od 1 stycznia 2027 r. wszyscy właściciele lub zarządcy obiektu budowlanego będą zobowiązani posiadać wyłącznie wersje elektroniczne.

Centralny rejestr osób posiadających uprawnienia budowlane

Z dniem 1 sierpnia uruchomiony został nowy rejestr (e-CRUB), który zastąpił dotychczasowy system obsługujący centralne rejestry osób posiadających uprawnienia budowlane i ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej. Rejestr jest ogólnodostępny na stronach internetowych Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.

Wpis do e-CRUB nie odbywa się tak jak poprzednio na podstawie odrębnej decyzji Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego lecz stanowi czynność czysto techniczną, polegającą na wprowadzeniu do systemu informacji przekazanych przez izby samorządu zawodowego. Rozpoczęcie wykonywania zawodu będzie mogło zatem nastąpić szybciej, bez okresu oczekiwania na decyzję o wpisie.

Osoby wpisane do e-CRUB nie będą zobowiązane do przedstawiania w urzędach (w tym dołączania do projektu budowlanego) kopii decyzji o nadaniu uprawnień i zaświadczenia o przynależności do izby. Tak urzędy, jak i inne zainteresowane osoby mogą zweryfikować informacje o uprawnieniach posiadanych przez osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie i przynależności do izb poprzez system e-CRUB.

W systemie są ujawnione osoby, które nabyły uprawnienia po 1 stycznia 1995 r. Osoby, które uzyskały uprawnienia przed tą datą mogą wnioskować do samorządu zawodowego, którego są członkami, o wpisanie ich do bazy.

Portal e-Budownictwo

Nowelizacja wprowadziła do Prawa budowlanego pojęcie „portal e-Budownictwo”. Poprzednio ustawa odnosiła się dość nieprecyzyjnie do adresu elektronicznego określonego w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Funkcjonujący faktycznie już od ponad roku portal uzyskał dzięki nowelizacji nazwę mającą swe oparcie w przepisach.

Portal e-Budownictwo umożliwia generowanie wniosków, zgłoszeń i zawiadomień w postaci dokumentu elektronicznego. Do korzystania z portalu niezbędne jest założenie w nim konta. Aktualnie w portalu jest udostępnionych 26 wniosków, zgłoszeń i oświadczeń w procesie inwestycyjno-budowlanym, a kolejne są w trakcie opracowania. Portal umożliwia przygotowanie tych dokumentów (tj. ich wypełnienie, wygenerowanie, zapisanie), nie jest jednak samodzielną platformą przeznaczoną do składania lub doręczania pism do organów. Po wypełnieniu wnioski (zgłoszenia, zawiadomienia) można składać do właściwego organu pomocą e-PUAP albo skrzynki podawczej. Możliwe jest także złożenie wniosku w postaci papierowej.

Anna Czajkowska, Radca prawny

Artykuł opublikowany w PMR Construction Insight: Poland, Nr 10 (259), październik 2022