W ostatnim okresie wprowadzono zmiany w prawie dotyczące terminów legalnego pobytu i zatrudnienia cudzoziemców w Polsce, które szczególnie powinny zainteresować przedsiębiorców i pracodawców. Chodzi o dzień 4 marca 2024 r. i 31 lipca 2023 r.
Pierwsza z dat odnosi się do prowadzenia działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy i zatrudniania obywateli Ukrainy bez zezwolenia na pracę. W obu przypadkach zgodność działań z prawem zależy od tego, czy przedsiębiorcy lub pracownicy przebywają w Polsce legalnie. W tym miejscu zwróćmy uwagę na niektóre rozwiązania szczegółowe dotyczące legalności pobytu obywateli Ukrainy w Polsce.
Przypomnijmy, że ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa1 (po zmianach wchodzących w życie 1.08.2023 r.2), stanowi, że pobyt obywatela Ukrainy, który przybył legalnie na terytorium Polski w okresie licząc od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów (rozporządzenie to do dziś nie zostało wydane) uznaje się za legalny (z wyjątkiem uczniów- w ich przypadku terminy są dłuższe) do 4 marca 2024 r.
Wskazane wyżej osoby mogą podejmować i wykonywać w Polsce działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. W przypadku gdy pobyt przedsiębiorcy – obywatela Ukrainy przestanie być legalny, przedsiębiorca zostanie wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Podkreślić jednak należy, że obywatelowi Ukrainy, którego pobyt w Polsce jest lub był uznawany za legalny zgodnie z powyższymi regułami, udziela się, na jego wniosek, zezwolenia na pobyt czasowy. Zezwolenie to wydawane jest jednorazowo na okres 3 lat, licząc od dnia wydania decyzji.
Druga data – 31 lipca 2023 r. – wiąże się z odwołaniem z dniem 1 lipca 2023 r. stanu zagrożenia epidemicznego.3 Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych4 zawiera przepisy przedłużające terminy pobytu cudzoziemców i ich zatrudnienia do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.
Oznacza to, że najpóźniej do 31 lipca 2023 r. pracodawcy zatrudniający cudzoziemców powinni dokonać przeglądu dokumentacji i, jeśli zachodzi taka konieczność, złożyć wnioski o przedłużenie zezwolenia na pracę oraz przedłużenie legalnego pobytu.
Przedłużenie terminów dotyczyło:
1. zezwoleń na pobyt czasowy,
2. zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
3. uprawnienia cudzoziemca do wykonywania pracy w Polsce, posiadającego oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy wpisanego do ewidencji oświadczeń, w przypadku osoby, która w dniu ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego przebywała w Polsce: a) na podstawie wizy Schengen, b) na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, c) na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen, d) w ramach ruchu bezwizowego, e) na podstawie wizy długoterminowej lub dokumentu pobytowego, wydanych przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej niebędące państwem obszaru Schengen, jeżeli zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej uprawniają one do pobytu na terytorium Polski,
4. uznania pobytu w Polsce za legalny od dnia następującego po ostatnim dniu legalnego pobytu wynikającego z wymienionych wyżej wiz i dokumentów lub ruchu bezwizowego,
5. ważności kart pobytu,
6. ważności tymczasowych zaświadczeń tożsamości cudzoziemca,
7. wykonywanie przez cudzoziemca pracy na warunkach innych niż określone w dokumentach będących podstawą legalnej pracy cudzoziemca,
8. wyjątków od obowiązku posiadania przez cudzoziemca zezwolenia na pracę określonego w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz obowiązku przedłużenia zezwolenia na pracę, w przypadku osób wykonujących pracę w zakresie określonych podklas działalności i posiadających a) zezwolenie na pracę, ważne po dniu 13 marca 2020 r. lub b) oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisane do ewidencji oświadczeń, w którym przynajmniej jeden dzień okresu pracy określonego w tym oświadczeniu przypada po dniu 13 marca 2020 r.,
9. przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową.
1. Dz.U.2023.103 t.
2. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw, Dz.U.2023.1088, art. 12.
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 1 z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz.U.2023.1118, §1.
Dz.U.2023.1327 t.j.