Nowe regulacje dotyczące wydobycia gazu łupkowego

Nowe regulacje dotyczące wydobycia gazu łupkowego zostały w dniu 23 kwietnia 2014 roku przedłożone sejmowi w rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy – prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw („Projekt”).

Projekt zawiera regulacje określające zasady poszukiwania i eksploatacji złóż węglowodorów, tj. gazu, w tym łupkowego, oraz ropy naftowej. Choć wiele rozwiązań w tej dziedzinie, przyjętych w poprzednich wersjach ustawy, zostało w Projekcie zachowanych, to jednak zaproponowano w nim również kilka nowości.

Zdecydowano o rezygnacji z powołania Narodowego Operatora Kopalin Energetycznych (NOKE) i jego obecności w przedsięwzięciach koncesyjnych. Rząd zrezygnował zatem z utworzenia nowego organu administracji, a jego kompetencje rozdysponował pomiędzy obecnie funkcjonujące instytucje górnicze i środowiskowe.

Mając na uwadze jeden z głównych celów Projektu, tj. uproszczenie procedur administracyjnych związanych z poszukiwaniami i wydobyciem gazu łupkowego, w miejsce dotychczasowych osobnych rodzajów koncesji na poszczególne etapy, wprowadzono jedną, zbiorczą koncesję w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż węglowodorów oraz wydobywania węglowodorów ze złóż. Koncesja udzielana byłaby w drodze przetargu na czas oznaczony od 10 do maksymalnie 30 lat z przewidzianymi w ustawie możliwościami jej ewentualnego przedłużenia o kolejne dwa lub (nawet kilkukrotnie) maksymalnie pięć lat. Projekt przewiduje również możliwość prowadzenia wydobycia jeszcze przed zakończeniem fazy poszukiwania i rozpoznawania.

Projekt ustawy zawiera także przepisy przejściowe, przewidując, iż koncesje na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż węglowodanów, udzielone przed dniem wejścia w życie ustawy, co do zasady zachowałyby ważność do dnia upływu terminu na jaki zostały wydane. Przy czym dodatkowo projekt przewiduje m. in. możliwość przekształcenia, w ciągu dwóch lat od wejścia w życie ustawy, dotychczasowej koncesji (z wyjątkiem koncesji obejmującej wyłącznie poszukiwanie złoża węglowodanów) w jedną nową koncesję poszukiwawczo –rozpoznawczo – wydobywczą bądź zmiany dotychczasowej koncesji i przedłużenia okresu jej obowiązywania o maksymalnie trzy lata.

Swoiste ułatwienia administracyjne przewidziano w Projekcie również w zakresie prowadzenia robót budowlanych w dziedzinie wydobycia gazu łupkowego. Przewidziano bowiem możliwość budowania obiektów służących działalności w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż węglowodorów, czyli prowadzenia badań geofizycznych na podstawie zgłoszenia.

Choć Projekt nie zwalnia inwestora z obowiązku uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia jeżeli jej wydanie, zgodnie z przepisami, będzie konieczne, decyzję taką będzie trzeba uzyskać dopiero przed decyzją o rozpoczęciu wydobycia, a nie, jak przewidywano dotychczas już na początku prac. Dodatkowo Projekt ogranicza prawo organizacji ekologicznych do udziału w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa na prawach strony, do tych, które prowadzą działalność statutową w zakresie ochrony środowiska lub ochrony przyrody przez minimum rok przedwszczęciem danego postępowania. Ta zmiana, choć wprowadzana przy okazji zmiany prawa geologicznego i górniczego dotyczyłaby nie tyko wydobycia, ale wszystkich rodzajów postępowań środowiskowych.

Sprzyjającym rozwojowi rozwiązaniem jest również przewidziane w Projekcie wprowadzenie nowych stawek podatku od wydobycia oraz rezygnacja z ich pobierania do 2020 roku. Tak jak w każdej dziedzinie przemysłu, a tym bardziej w dziedzinie tak innowacyjnej, wprowadzenie stabilnych i praktycznych regulacji prawnych, zapewniających sprawny dostęp i rozwój danej gałęzi, jest głównym motorem i wyznacznikiem działań inwestorów. Obecne tempo poszukiwań gazu łupkowego w Polsce jest zbyt wolne, zatem szybkie wejście w życie nowych przepisów (co do zasady po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy) jest z niecierpliwością wyczekiwane.

Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie przedstawienie streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie powinny stanowić podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.

Nowe możliwości dla rozwoju odnawialnych źródeł energii

Nowe możliwości dla rozwoju odnawialnych źródeł energii otworzy, przyjęty w tym tygodniu przez rząd, projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii, (dalej: „Ustawa o OZE”).

Projekt Ministerstwa Gospodarki, wielokrotnie konsultowany, zmieniany, poprawiany i uzupełniany, został w końcu, w dniu 8 kwietnia 2014 roku przyjęty przez Radę Ministrów. Powyższa ustawa stanowi, długo wyczekiwaną przez rynek OZE, odpowiedź Polski na unijne wymogi nałożone na państwa członkowskie w zakresie zwiększenia udziału energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii zawarte, co do zasady, w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 roku w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/W (Dz.Urz. WE L140.16 z 05 czerwca 2009 roku). Powyższa dyrektywa została już częściowo implementowana do polskiego porządku prawnego w drodze obowiązującej od 11 września 2013 roku nowelizacji ustawy Prawo energetyczne i niektórych innych ustaw z 26 lipca 2013 roku (Dz.U. 2013.984), czyli, tzw. „małego trójpaku”, lecz dla pełnego wdrożenia prawa unijnego w tym zakresie konieczne było m.in. przygotowanie Ustawy o OZE.

Postulowanym celem przyjętego projektu było wyodrębnienie i usystematyzowanie mechanizmów wsparcia dla energii z OZE, uregulowanego obecnie w przepisach ustawy – Prawo energetyczne z 10 kwietnia 1997 roku (Dz. U. 2012.1059, z późn. zm.), a dodatkowo wypracowanie nowych zasad wsparcia energii wytworzonej z OZE, które byłoby zróżnicowane  w zależności od nośnika energii odnawialnej, zainstalowanej mocy urządzeń wytwarzających energię oraz daty włączenia danej instalacji OZE do eksploatacji lub modernizacji.

Utworzenie nowego system wsparcia dla nowopowstających instalacji opartego na systemie aukcyjnym, znaczne uproszczenie procedur uzyskiwania koncesji, wprowadzenie możliwości wytwarzania energii przez prosumentów, możliwość produkcji energii z OZE na własne potrzeby to tylko niektóre, choć zasadnicze rozwiązania przyjęte w Ustawie o OZE.

Mechanizmy wspierające wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii istniejących do dnia wejścia w życie ustawy pozostałoby bez zmian, przy czym równocześnie wytwórca energii elektrycznej miałby możliwość wyboru między dotychczasowymi mechanizmami wsparcia a zadeklarowaniem przystąpienia do system aukcyjnego, który zacznie funkcjonować od 1 stycznia 2015 roku. Organizacja i przeprowadzenie aukcji będzie leżało w kompetencji Prezesa URE. Aukcje będą organizowane odrębnie na wytwarzanie energii elektrycznej produkowanej w obiektach o mocy zainstalowanej do 1 MW oraz o mocy zainstalowanej powyżej 1 MW, a szczegółowe informacje co do ich przeprowadzania (w tym m.in. ilość i wartość energii elektrycznej, jaka powinna zostać sprzedana w drodze aukcji w następnym roku, jak również cena maksymalna tzw. „cena preferencyjna”, za jaką będzie można zakupić w danym roku 1 MWh energii z OZE) będą określane w osobnym rozporządzeniu.

Ważnym elementem Ustawy o OZE jest promocja energetyki prosumenckiej, czyli produkcji energii w mikroinstalacjach OZE – o mocy do 40 kW, co będzie możliwe po wpisie do rejestru wytwórców, lecz bez konieczności uzyskiwania koncesji. Nadwyżkę energii prosument będzie mógł odsprzedać operatorowi sieci za 80 proc. ceny rynkowej.

Projekt ulegnie jeszcze zapewne modyfikacji, gdyż wiele zawartych w nim kwestii wymaga dopracowania, niemniej jednak przyjęcie przez rząd umożliwia jego skierowanie do prac legislacyjnych, po których zakończeniu (z wyjątkiem pojedynczych przepisów) będzie mógł wejść w życie w ciągu 30 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.