Budowa lub przebudowa zjazdu z nieruchomości na drogę publiczną wymaga spełnienia szeregu formalności, które w ciągu ostatnich kilku lat uległy zmianie. Procedury projektowania i budowania zjazdów różnią się w zależności od kategorii zjazdu. Ustawodawca wprowadzając nowe przepisy dot. zjazdów podjął próbę ułatwiania procedury realizacji przedsięwzięcia budowlanego.
Zgodnie z art. 4 pkt. 8 ustawy o drogach publicznych zjazd to połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wedle Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lipca 2020 r. sygn. akt VII SA/Wa 92/20: z definicji „zjazdu” zawartej w ustawie o drogach publicznych wynika, że zjazd nie jest częścią drogi publicznej, a jedynie miejscem dostępu do drogi publicznej. Co istotne zjazd powinien stanowić połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy tej drodze i ma stanowić bezpośrednie miejsce dostępu do tej drogi. Bez znaczenia pozostaje więc aspekt właścicielski nieruchomości, na której znajduje się zjazd, znaczenie ma natomiast aspekt funkcjonalny – tj. tworzenie dostępu z nieruchomości położonej przy drodze publicznej do tej drogi. A zatem, każda działka mająca dostęp do drogi w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym bezpośrednio albo za pośrednictwem drogi wewnętrznej, a nawet służebności drogowej musi mieć zjazd.
Projektowanie zjazdów stało się mniej złożoną procedurą wskutek nowelizacji przepisów ustawy prawo budowlane, która nastąpiła z dniem 28 czerwca 2015 r. i 1 stycznia 2017 r. W art. 29 ust.1 pkt 11 ustawy prawo budowlane wymieniono zjazdy z dróg krajowych, wojewódzkich i zatok parkingowych na tych drogach, jako obiekty budowlane niewymagające uzyskania pozwolenia na budowę, ale wymagające jedynie dokonania zgłoszenia. Następna istotna zmiana została wprowadzona w art. 29 ust. 2 pkt 11 ww. ustawy, w którym wymieniono budowę zjazdów z dróg powiatowych, gminnych i zatok parkingowych na tych drogach jako budowę obiektów niepodlegających zgłoszeniu, zatem całkowicie zwolnionych z procedury. Niezależnie od powyższego, projektowanie zjazdu wymaga jednak, aby właściwy zarządca drogi wydał decyzję administracyjną o lokalizacji zjazdu.
Warto podkreślić, że zjazdy będą stanowić obiekty budowlane, dla których ustawa prawo budowlane będzie przewidywać zwolnienie z wymogu uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, jeżeli będą mieścić się w wytycznych zawartych w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Przepisy tego rozporządzenia, które weszły w życie dnia 13 września 2019 r. wprowadziły w par. 76a podział na zjazdy publiczne i indywidualne ze względu na funkcję połączenia drogi z nieruchomością. To właśnie od rodzaju zjazdu zależeć będą warunki jego budowy i przebudowy. Tak więc:
- Zjazd indywidualny – określony jest przez zarządcę drogi jako zjazd do jednego lub kilku obiektów użytkowanych indywidualnie;
- Zjazd publiczny – określony jest przez zarządcę drogi jako zjazd do co najmniej jednego obiektu, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza, a w szczególności do stacji paliw, obiektu gastronomicznego, hotelowego, przemysłowego handlowego lub magazynowego.
To nie jedyny przepis w niniejszym rozporządzeniu, który uległ zmianie. W par. 78 i 79 uregulowano warunki sytuowania zjazdów publicznych i indywidualnych. Znowelizowane przepisy usunęły wątpliwości np. w kwestii wymogu sytuowania zjazdu w granicach pasa drogowego dróg publicznych.
Podsumowując, nowelizacja przepisów dot. projektowania i budowy zjazdów ograniczyła wymogi formalne, które należy spełnić, czego skutkiem może być odciążenie organów administracyjnych w zakresie wydawanych pozwoleń na budowę. Nowe przepisy ponadto, usuwają wątpliwości w odniesieniu do uwarunkowań technicznych wymaganych do budowy zjazdów. Wydaje się, że zmiany te pozytywnie wpłyną na proces projektowania zjazdów usprawniając i przyspieszając tego typu przedsięwzięcia budowlane.