W dniu 17 czerwca 2013 roku weszła w życie
Ustawa z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy –
Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
poz. 675). Przepisy tej ustawy zmieniają m.in.
przepisy Kodeksu pracy w części dotyczącej urlopu
macierzyńskiego,
dodatkowego
urlopu
macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach
urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego oraz
przepisy Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o
świadczeniach
pieniężnych
z
ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa w
zakresie dotyczącym zasiłku macierzyńskiego. W
poniższym artykule skoncentrowano się przede
wszystkim na analizie wymienionych nowelizacji
pod kątem nowych obowiązków pracodawców.
Po nowelizacji przepisów pracodawcy muszą przede
wszystkim prawidłowo określić przysługującą
danemu
pracownikowi
długość
urlopu
macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Po
zmianach, długość urlopu może wynosić 52 tygodnie
w przypadku urodzenia jednego dziecka i od 65 do
71 tygodni w przypadku urodzenia większej ilości
dzieci. Wymiar taki jest możliwy dzięki wydłużeniu
okresu dodatkowego urlopu macierzyńskiego (a
także dodatkowego urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego) o 2 tygodnie i wprowadzeniu
nowego urlopu rodzicielskiego w wymiarze 26
tygodni. Urlop rodzicielski udzielany jest na okres
26 tygodni niezależnie od liczby dzieci urodzonych
przy jednym porodzie. Pracodawca udziela tych
urlopów na pisemny wniosek pracownika, przy czym
powinien on zweryfikować, czy pracownik wystąpił
o prawidłowy wymiar urlopu i zachował właściwy
termin do złożenia wniosku w tej sprawie. Nowa
ustawa przewiduje skorzystanie z dodatkowego
urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego przez
złożenie dwóch osobnych wniosków, każdego w
terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem
się danego urlopu lub przez złożenie jednego
wniosku o oba te urlopy, ale nie później niż 14 dni
po porodzie. Niedotrzymanie terminu skutkuje
możliwością odmowy przez pracodawcę jego
udzielenia.
Nieco odmienna sytuacja jest przy urlopie
rodzicielskim. Z urlopu tego będą mogły skorzystać
nie tylko matki, ale i również ojcowie, albo w całości
albo dzieląc się między sobą częścią urlopu. Urlop
taki można podzielić tylko na trzy części i każda z
nich nie może być krótsza niż 8 tygodni. To, w jaki
sposób rodzice wykorzystają urlop rodzicielski
będzie zależało tylko od nich, natomiast pracodawca
może odmówić udzielenia urlopu rodzicielskiego,
jeżeli pracownik będzie wnioskował o ten urlop w
wymiarze krótszym niż 8 tygodni. Nowością jest
także możliwość odmówienia przez pracodawcę
podjęcia pracy w czasie dodatkowego urlopu
macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego.
Pracodawca może nie wyrazić zgody na taką pracę,
jeżeli nie jest to możliwe ze względu na organizację
pracy lub rodzaj wykonywanej przez pracownika
pracy.
Istotna zmiana dotychczasowych przepisów pojawiła
się także w zakresie wysokości zasiłku
macierzyńskiego. Należy przypomnieć, że podstawę
wymiaru dla zasiłków macierzyńskich stanowi
przeciętne wynagrodzenie wypłacane w ciągu
ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych. Od 17
czerwca pracodawcy muszą zastosować różne stopy
procentowe do obliczania kwoty zasiłku. Wysokość
stopy procentowej uzależniona będzie od momentu,
w którym ubezpieczona zadeklaruje, z jakich
urlopów chce skorzystać. Do tej pory zasiłek w
czasie urlopu macierzyńskiego (oraz dodatkowego
urlopu macierzyńskiego) wynosił 100% podstawy
wymiaru zasiłku. Natomiast obecnie zasiłek za czas
trwania urlopu rodzicielskiego wyniesie 60%
podstawy wymiaru zasiłku, za wyjątkiem sytuacji,
kiedy pracownica złoży pracodawcy jeszcze przed
urodzeniem się dziecka wniosek o udzielenie jej
bezpośrednio
po
urlopie
macierzyńskim
dodatkowego urlopu macierzyńskiego a zaraz po nim
urlopu rodzicielskiego. Wówczas przez cały ten
okres zasiłek wyniesie 80% podstawy wymiaru
zasiłku. Należy wspomnieć, że pracownica, która
złożyła wniosek o urlop rodzicielski jeszcze przed
porodem może zrezygnować z niego w całości. W
takiej sytuacji należy wypłacić jej wyrównanie
zasiłku
macierzyńskiego
za
okres
urlopu
macierzyńskiego
i
dodatkowego
urlopu
macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru
zasiłku macierzyńskiego. Jednakże w przypadku,
gdyby pracownica zdecydowała się jednocześnie na
urlop rodzicielski i dodatkowy urlop macierzyński,
to wysokość zasiłku w tym przypadku wynosi 60%
podstawy wymiaru zasiłku.
Nowe regulacje mają zastosowanie do osób, których
dzieci urodziły się po 31 grudnia 2012 roku, a także
do osób, które przyjęły po 31 grudnia 2012 roku na
wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w
przypadku, gdy wobec dziecka odroczono
obowiązek szkolny – dziecka w wieku do 10 roku
życia i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem
o wszczęcie postępowania w sprawie jego
przysposobienie lub przyjęły na wychowanie
dziecko jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny
zawodowej).
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Skarbowców 23a
53-125 Wrocław
Tel. +48 71 780-3100
Fax +48 71 780-3101
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie
przedstawienie streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej
publikacji nie powinny stanowić podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też
być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z
usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.