Ustawa z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień
publicznych, która weszła w życie 1 stycznia 2021
roku (dalej: Ustawa), wprowadziła wiele zmian do tej
gałęzi prawa. Jednym z głównych założeń przy
projektowaniu przez ustawodawcę tychże zmian było
znaczne zwiększenie efektywności funkcjonowania
zamówień publicznych. Mówi o tym art. 17 ust. 1 pkt.
2 Ustawy:
„Zamawiający udziela zamówienia w sposób
zapewniający (…) uzyskanie najlepszych efektów
zamówienia,
w
tym
efektów
społecznych,
środowiskowych oraz gospodarczych, o ile którykolwiek
z tych efektów jest możliwy do uzyskania w danym
zamówieniu, w stosunku do poniesionych nakładów.”
W jakich dokładnie zmianach objawia się wyżej
wymieniona zasada? Zasadę efektywności zauważyć
można przykładowo w art. 83 Ustawy. Zgodnie z tym
przepisem,
zamawiający
przed
wszczęciem
postepowania dokonuje analizy potrzeb i wymagań,
uwzględniając rodzaj i wartość zamówienia. Odstąpić
od tego obowiązku może tylko, jeśli dokonuje
zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia lub z
wolnej ręki. Ustawa nie określa formy, w jakiej tego
typu analiza powinna zostać przeprowadzona,
wskazuje tylko informacje, które powinny zostać w niej
zawarte, a także jej przedmiot. Analiza potrzeb i
wymagań powinna pomóc zamawiającemu w
dokonaniu
wyboru
najlepszego
trybu
przeprowadzenia zamówienia.
Zasadą efektywności ustawodawca kierował się
również, projektując art. 84 Ustawy. Umożliwia on
zamawiającemu
przeprowadzenie
konsultacji
rynkowych przed wszczęciem postępowania o
udzielenie
zamówienia
i
poinformowanie
wykonawców o swoich planach i wymaganiach
dotyczących zamówienia. Prowadząc konsultacje,
zamawiający może korzystać z doradztwa ekspertów,
władzy publicznej lub wykonawców. Jest to narzędzie,
które również powinno pomóc zamawiającemu w
uzyskaniu
informacji
niezbędnych
do
jak
najefektywniejszego przeprowadzenia zamówienia.
Ustawodawca, w art. 61 Ustawy, przewidział wymóg
wymiany informacji, dokumentów i oświadczeń między
zamawiającym a wykonawcą za pomocą środków
komunikacji elektronicznej. Powinno to znacznie
przyspieszyć komunikację między obiema stronami, a
co za tym idzie, zwiększyć efektywność całego
procesu.
Ostatnim, ale również bardzo istotnym zabiegiem
prowadzącym do zwiększenia efektywności realizacji
zamówienia jest konieczność sporządzenia raportu z
tejże realizacji, jeśli w trakcie procedury wystąpiły
pewne konkretne okoliczności. Kwestia ta uregulowana została w art. 446 Ustawy. Zamawiający
zobowiązany jest sporządzić raport, jeśli zwiększeniu
uległa kwota przeznaczona na realizację zamówienia,
gdy na wykonawcę zostały nałożone kary umowne,
lub też w przypadku, gdy wystąpiły opóźnienia w
realizacji umowy, albo któraś ze stron odstąpiła od
umowy w całości lub w części (bądź też ją
wypowiedziała). Raport musi zawierać konkretne,
wskazane w Ustawie informacje. Celem jego
sporządzenia jest uniknięcie podobnych trudności w
przyszłości, a co za tym idzie, zwiększenie
efektywności realizacji podobnych zamówień.
Można zatem zauważyć, że Ustawodawca zastosował
szereg rozwiązań mających na celu zwiększenie
efektywności w procesie zamówień publicznych. Czy
będą one skuteczne? Ustawa obowiązuje jeszcze zbyt
krótko by stwierdzić to z całą pewnością. Wiele z
zastosowanych środków do spełnienia swojej roli
potrzebuje zaangażowania stron. Jeśli strony będą
traktowały takie środki, jak analiza potrzeb i
wymagań, tylko jako kolejną formalność którą należy
wypełnić, to środki te nie będą efektywne. Z
ostateczną oceną tych zmian należy więc jeszcze
zaczekać i zobaczyć, jak zareagują na nie uczestnicy
procesu zamówień publicznych.
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie przedstawienie streszczenia
niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie powinny stanowić podstawy do podjęcia
jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej
w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do
określonej sytuacji.