Obowiązek wprowadzenia przepisów dotyczących informowania o schematach podatkowych (MDR – Mandatory Disclosure Rules) wynika z dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 roku („Dyrektywa”). Ustawa wprowadzająca obowiązek raportowania schematów podatkowych („Ustawa”) obowiązuje od 1 stycznia 2019 roku, a więc ma zastosowanie do schematów podatkowych, dla których jedno ze zdarzeń skutkujących obowiązkiem przekazania informacji wystąpiło w tym dniu lub później. Zakres przedmiotowy polskich przepisów jest szerszy, gdyż dotyczy nie tylko schematów transgranicznych (jak w przypadku Dyrektywy), ale także schematów krajowych. Ustawa wprowadza również przepisy przejściowe.
Schemat podatkowy transgraniczny podlega raportowaniu, jeżeli pierwsza czynność związana z jego wdrażaniem dokonana została przed dniem wejścia w życie Ustawy, nie wcześniej jednak niż po dniu 25 czerwca 2018 roku. Pozostałe schematy podatkowe podlegają raportowaniu, jeżeli pierwszej czynności dokonano nie wcześniej niż po dniu 1 listopada 2018 roku.
Zgodnie z Ustawą schematem podatkowym jest uzgodnienie posiadające wskazane w Ustawie cechy. Schemat podatkowy nie jest równoznaczny z obejściem prawa podatkowego lub optymalizacją podatkową. Ponadto, dotyczy wszystkich podatków, w tym VAT. W dużej mierze schematem podatkowym będzie rozwiązanie podatkowe obejmujące korzyść podatkową, jednakże pojęcie to może obejmować także inne sytuacje wymienione w Ustawie, w tym związane z transferami aktywów czy nieprzejrzystą strukturą własności.
Obowiązek informacyjny powstaje, gdy dane uzgodnienie spełnia przesłanki określone w definicji schematu podatkowego, a w przypadku schematów innych niż transgraniczne musi również zostać spełnione kryterium kwalifikowanego korzystającego. W tym drugim przypadku dopiero przekroczenie jednego z progów kryterium kwalifikowanego korzystającego będzie skutkować powstaniem obowiązku informacyjnego. Poza wspomnianymi schematami podatkowymi i schematami podatkowymi transgranicznymi wyróżnia się także schematy podatkowe standaryzowane. Schemat podatkowy obejmuje swym zakresem zarówno schemat podatkowy transgraniczny jak i schemat podatkowy
standaryzowany, a schemat podatkowy transgraniczny może być jednocześnie schematem
podatkowym standaryzowanym. O standaryzacji świadczy bowiem to, że dany schemat może zostać wdrożony lub udostępniony u więcej niż jednego korzystającego bez konieczności zmiany jego istotnych założeń.
Obowiązek przekazania informacji o schematach podatkowych dotyczy trzech kategorii podmiotów: (i) promotora, (ii) korzystającego oraz (iii) wspomagającego. Promotorem może być doradca podatkowy, adwokat, radca prawny, pracownik banku lub innej instytucji finansowej doradzający klientom. Podmiotowi można przypisać rolę promotora, gdy oferuje uzgodnienie, udostępnia opracowane uzgodnienie, wdraża opracowane uzgodnienie czy też zarządza wdrażaniem uzgodnienia. Korzystającym jest podmiot, któremu udostępniane jest dane uzgodnienie, u którego wdrażane jest uzgodnienie, który jest przygotowany do wdrożenia uzgodnienia lub który dokonał czynności służącej wdrożeniu uzgodnienia.
Wspomagającym zaś jest podmiot, który podjął się udzielenia, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia, w tym, w szczególności, biegły rewident, notariusz, księgowy
lub dyrektor finansowy.
Promotor oraz korzystający przekazują informacje o schemacie podatkowym w terminie 30 dni od dnia wystąpienia jednego ze zdarzeń wskazanych w Ustawie. Termin zaś, w jakim wspomagający powinien wypełnić obowiązki w zakresie MDR uzależniony jest od typu obowiązku i wynosi, odpowiednio, 5 lub 30 dni.
© Miller, Canfield, W. Babicki, A. Chełchowski i Wspólnicy Sp. k.