Większość przepisów ustawy z dnia 1 marca 2018
roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz
finasowaniu terroryzmu (dalej jako „Ustawa”)
wchodzi w życie dnia 13 lipca 2018 roku. Ustawa
ma dostosować polskie prawo do dyrektyw unijnych
i zastąpić poprzednią ustawę z dnia 16 listopada
2000 roku.
Celem Ustawy jest zwiększenie efektywności
krajowego
systemu
przeciwdziałania
praniu
pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ustawa w
nowy sposób definiuje tzw. instytucje obowiązane
do przestrzegania Ustawy. Na instytucje te spadnie
obowiązek oceny ryzyka prania pieniędzy i
finansowania terroryzmu, a także stosowania
środków bezpieczeństwa finansowego. Ustawa
przewiduje
nadanie
statusu
instytucji
zobowiązanych różnym kategoriom podmiotów,
takim jak: banki, instytucje pożyczkowe, ale także
doradcy podatkowi czy notariusze. Ustawa definiuje
organy administracji rządowej jako właściwe w
sprawach przeciwdziałania praniu pieniędzy i
finasowaniu terroryzmu. Będą nimi minister
finansów i Generalny
Inspektor Informacji
Finansowej (dalej jako „GIIF”), w randze ministra w Ministerstwie Finansów. GIIF otrzyma dodatkowe
uprawnienia w postaci sporządzania krajowej oceny
ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu,
a także wydawania decyzji w sprawie spisu osób i
podmiotów, wobec których stosuje się szczególne
środki ograniczające.
Ustawa nadaje status organizacji obowiązanej m.in.
podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą,
polegającą na świadczeniu usług w zakresie
wymiany walut wirtualnych. Oznacza to, że giełdy
walut wirtualnych oraz podmioty, które prowadzą
portfele tych walut, będą musiały stosować wobec
swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego
zgodnie z Ustawą. Umożliwi to monitorowanie
transakcji w celu wykrycia transakcji podejrzanych.
Nadto, wprowadzono pierwszą w systemie polskiego
prawa definicję waluty wirtualnej. W myśl Ustawy
walutą wirtualna jest „cyfrowe odwzorowanie
wartości, które jest wymienialne w obrocie
gospodarczym na prawne środki płatnicze i
akceptowane jako środek wymiany, a także może
być elektronicznie przechowywane lub przeniesione
albo
może
być
przedmiotem
handlu
elektronicznego.”
Ustawa określa nowe zadania, skład i zasady
funkcjonowania
Komitetu
Bezpieczeństwa
Finansowego, który ma wspierać GIIF w jego
działalności. Ponadto powstanie Centralny Rejestr
Beneficjentów Rzeczywistych, który będzie jawny, i
będzie służył ochronie uczestników obrotu
gospodarczego.
Ustawa
wprowadza
także
mechanizmy blokady rachunków, wstrzymania
transakcji w przypadku podejrzeń prania pieniędzy
lub finansowania terroryzmu.
Ustawa bardziej precyzyjnie określa zasady
współpracy GIIF z zagranicznymi jednostkami
analityki finansowej i Europolem. Zmianie ulegną
przepisy dotyczące kontroli instytucji obowiązanych
i sankcji administracyjnych w postaci kar
administracyjnych w tym pieniężnych nakładanych
na instytucje obowiązane, które nie przestrzegają
obowiązków nałożonych na nie przez Ustawę.
Przepisy Ustawy zakładają, że maksymalna kara
pieniężna w przypadku określonych w Ustawie osób
prawnych wyniesie 5.000.000 euro lub 10%
całkowitego rocznego obrotu.
Oprócz wskazanej powyżej kary pieniężnej Ustawa
określa kary administracyjne, takie jak m.in.:
- nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności;
- cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej.
Przy ustalaniu rodzaju kary administracyjnej oraz
jej wysokości uwzględnia się wiele czynników
m.in.: wagę naruszenia i czas jego trwania, zakres
odpowiedzialności instytucji oraz jej możliwości
finansowe.
Ustawa powinna przyczynić się do efektywniejszego
funkcjonowania systemu przeciwdziałania praniu
pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz lepszego
dostosowania polskich regulacji do rekomendacji
międzynarodowych.
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Skarbowców 23a
53-125 Wrocław
Tel. +48 71 780-3100
Fax +48 71 780-3101
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie
przedstawienie streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie
powinny stanowić podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane
jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców
prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.