Od września 2016 r. poszerzy się katalog form
czynności prawnych, uregulowanych w kodeksie
cywilnym. Zgodnie z nowymi przepisami kodeksu,
do zachowania nowej, dokumentowej formy
czynności
prawnej,
wystarczy
złożenie
oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób
umożliwiający
ustalenie
osoby
składającej
oświadczenie.
Dotychczas
podstawową
formą
dokonywania
czynności prawnych była zwykła forma pisemna.
Niemniej jednak, w obrocie nierzadko dochodzi do negocjowania i zawierania umów w formie
korespondencji
elektronicznej
lub
przy
wykorzystaniu innych nowoczesnych form przekazu,
bez sformalizowania ustaleń poprzez złożenie
podpisów na wydruku uzgodnionej wersji umowy.
Wychodząc
zatem
naprzeciw
potrzebom
zmieniającej się rzeczywistości, a także mając na
uwadze dynamiczny rozwój nowych technologii,
zdecydowano się wprowadzić do kodeksu cywilnego
formę dokumentową czynności prawnej.
Jak czytamy w uzasadnieniu nowelizacji, forma
dokumentowa ma być formą o niższym stopniu
sformalizowania, niż forma pisemna, z uwagi na
brak konieczności złożenia własnoręcznego podpisu.
Wystarczające będzie ustalenie osoby, która złożyła
oświadczenie woli, przy czym może to wynikać bądź
z treści dokumentu, bądź z samego nośnika danych
lub urządzenia, za pomocą którego złożono
oświadczenie. Forma dokumentowa, z uwagi na
łatwość jej stosowania, w zamierzeniu twórców
projektu zmiany, ma się przyczynić do usprawnienia
dokonywania
czynności
prawnych,
przy
jednoczesnym zachowaniu funkcji dowodowej.
Jednocześnie, do kodeksu cywilnego wprowadzono
definicję formalną „dokumentu”, którym jest
„nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z
jej treścią”. Ta nowa definicja „dokumentu”
oznacza prawdziwą rewolucję, tradycyjnie bowiem
rozumiano pod tym pojęciem informację utrwaloną
w postaci pisma. Nowa definicja jest bardzo
szeroka i obejmuje nie tylko oświadczenia składane
przy użyciu tekstu, lecz także dźwięku czy obrazu.
Podstawową
cechą
dokumentu
jest
jego
intelektualna zawartość, czyli informacja – treść
obejmująca różnego rodzaju oświadczenia, w tym
oświadczenia woli. Sposób utrwalenia tej treści
powinien
zezwalać
na
jej
zachowanie
i
odtworzenie, tak, aby spełnić funkcje dowodowe
dokumentu. Jak wspomniano powyżej, złożenie
bądź nie, podpisu na dokumencie, nie ma znaczenia
prawnego dla tej formy czynności prawnej.
W braku odmiennego zastrzeżenia – czy to w
ustawie, czy w umowie stron – forma dokumentowa
będzie miała znaczenie jedynie dowodowe (ad
probationem).
A
zatem,
w
przypadku
niezachowania tej formy wbrew wymogom,
czynność prawna będzie ważna, jednak nie będzie
dopuszczalny
dowód
ze
świadków
ani
z
przesłuchania stron na okoliczność dokonania danej
czynności prawnej. Kodeks wprowadza odstępstwo
od
tej
reguły
dla
stosunków
między
przedsiębiorcami – dowód taki będzie w relacjach
profesjonalnych
możliwy
bez
względu
na
niezachowanie
formy
dokumentowej
ad
probationem. Ograniczenie dowodowe nie będzie także obowiązywało drugiej strony, w przypadku
niezachowania wymogu formy dokumentowej dla
jednostronnej czynności prawnej.
Podkreślić należy, że wprowadzane rozwiązania
mają charakter dyspozytywny, a zatem mogą być
modyfikowane ustaleniami stron.
MILLER, CANFIELD,
W. BABICKI, A. CHEŁCHOWSKI I WSPÓLNICY SP.K.
ul. Batorego 28-32
81-366 Gdynia
Tel. +48 58 782-0050
Fax +48 58 782-0060
gdynia@pl.millercanfield.com
ul. Nowogrodzka 11
00-513 Warszawa
Tel. +48 22 447-4300
Fax +48 22 447-4301
warszawa@pl.millercanfield.com
ul. Skarbowców 23a
53-125 Wrocław
Tel. +48 71 780-3100
Fax +48 71 780-3101
wroclaw@pl.millercanfield.com
Zastrzeżenie: Niniejsza publikacja została przygotowana dla klientów i współpracowników kancelarii Miller Canfield. Ma ona na celu jedynie
przedstawienie streszczenia niektórych wydarzeń prawnych z wybranych dziedzin prawa. Z tego powodu informacje zawarte w niniejszej publikacji nie
powinny stanowić podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji dotyczącej określonego kierunku działania. Informacje te nie mogą też być traktowane
jako porada prawna ani nie zastępują szczegółowej opinii prawnej w konkretnej sprawie. W każdym przypadku należy skorzystać z usług doradców
prawnych w celu weryfikacji, czy odpowiednie przepisy prawa mają zastosowanie do określonej sytuacji.