Obowiązek stosowania wyższych wymagań dotyczących energooszczędności
budynków
Od dnia 1 stycznia 2021 r. obowiązują nowe warunki techniczne w zakresie
energooszczędności budynków nazywane „Standardem WT 2021”. Standard
WT 2021 wprowadza jeszcze wyższe wymogi w zakresie obniżenia wskaźników
zapotrzebowania budynków na nieodnawialną energię pierwotną na potrzeby
ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody. Legislacyjnym wyrazem nowych
parametrów technicznych składających się na Standard WT 2021 są przepisy §328
oraz § 329 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz.U. z 2019 r. poz. 1065) („Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych”).
Standardy WT 2021 obowiązują wszystkich inwestorów zamierzających prowadzić
proces budowlany po 1 stycznia 2021 roku.
Zastosowanie Standardu WT 2021
Normy techniczne Standardu WT 2021 zakładają uzyskanie większej energooszczędności
budynków poprzez:
- zmniejszenie zapotrzebowania budynków na pierwotną energię nieodnawialną;
- zapewnienie, że przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku odpowiadają
określonym wymaganiom izolacyjności cieplnej poprzez zmniejszenie
współczynnika przenikania ciepła różnych rodzajów przegród w budynkach (ścian,
dachów, podłóg, stropów).
Zgodnie z § 328 Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych: budynek i jego instalacje
ogrzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne, ciepłej wody użytkowej, a w przypadku budynków
użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, gospodarczych
i magazynowych – również oświetlenia wbudowanego, powinny być zaprojektowane
i wykonane w sposób zapewniający spełnienie następujących wymagań minimalnych:
- wartość wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię
pierwotną EP [kWh/(m2·rok)] jest mniejsza lub równa wartości maksymalnej
obliczonej zgodnie ze wzorem, o którym mowa w § 329 ust. 1 lub 3 Rozporządzenia
w sprawie warunków technicznych; - przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku odpowiadają przynajmniej
wymaganiom izolacyjności cieplnej określonym w załączniku nr 2 do
Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych.
Normy techniczne Standardu WT 2021 wprowadzają zatem ścisłą kontrolę nad tym, jakie
straty ciepła będą miały miejsce w budynkach projektowanych od stycznia 2021 r. oraz
jakie będzie ich końcowe zapotrzebowanie na energię nieodnawialną niezbędną do
ogrzania, chłodzenia, wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, oświetlenia, z
założeniem uzyskania jak najmniejszych strat energetycznych w budynkach.
Normy techniczne Standardu WT 2021 jako unijny instrument ochrony środowiska
Normy techniczne Standardu WT 2021 nie są nowością dla branży budowlanej oraz
dla projektantów, gdyż do krajowego porządku prawnego zostały wprowadzone
już w styczniu 2014 r. w wyniku wdrożenia do prawa polskiego przepisów
Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r.
w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz.Urz.UE.L 2010 Nr 153, str.
13) („Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków”). Polski
ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie norm technicznych w trzech
etapach przejściowych – WT 2014, WT 2017 oraz WT 2021, zakładając, że umożliwi
to wszystkim uczestnikom rynku budowlanego stopniowe dostosowywanie się do
wprowadzanych – coraz bardziej restrykcyjnych – norm technicznych z zakresu
energooszczędności budynków.
Założeniem Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków jest
znaczne zwiększenie liczby budynków o niemal zerowym zużyciu energii, co
wpłynie pozytywnie na realizację unijnej polityki w zakresie zmniejszenia emisyjności
gospodarki oraz ochrony klimatu. W rozumieniu przepisów Dyrektywy w sprawie
charakterystyki energetycznej budynków budynkiem o niemal zerowy zerowym
zużyciu energii jest „budynek o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej określonej
zgodnie z załącznikiem I. Niemal zerowa lub bardzo niska ilość wymaganej energii
powinna pochodzić w bardzo wysokim stopniu z energii ze źródeł odnawialnych, w tym
energii ze źródeł odnawialnych wytwarzanej na miejscu lub w pobliżu”.
Obowiązki państw członkowskich w zakresie przestawienia gospodarki na
budownictwo energooszczędne poprzez zwiększenie liczby budynków o niemal
zerowym zużyciu energii zostały podkreślone w kolejnej dyrektywie unijnej
zmieniającej Dyrektywę w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
W motywie (8) preambuły Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
2018/844 z dnia 30 maja 2018 r. (Dz.Urz.UE.L Nr 156, str. 75) wskazano: „aby
osiągnąć wysoką efektywność energetyczną i dekarbonizację zasobów budowlanych oraz zapewnić, aby długoterminowe strategie renowacji przyniosły niezbędne postępy
w zakresie przekształcania istniejących budynków w budynki o niemal zerowym
zużyciu energii, zwłaszcza dzięki zwiększeniu liczby ważniejszych renowacji, państwa
członkowskie powinny, uwzględniając kwestię przystępności cenowej, zapewnić jasne
wytyczne oraz określić wymierne i ukierunkowane działania, a także wspierać równy
dostęp do finansowania, w tym w odniesieniu do tych segmentów krajowych zasobów
budowlanych, które wykazują najgorszą charakterystykę energetyczną”. Przepisami
dyrektywy nr 2018/844 każde państwo członkowskie zostało zobowiązane do
ustanowienia długoterminowej strategii renowacji służącej wspieraniu renowacji
krajowych zasobów budynków mieszkaniowych i niemieszkaniowych, zarówno
publicznych, jak i prywatnych, aby zapewnić do 2050 r. wysoką efektywność
energetyczną i dekarbonizację zasobów budowlanych, umożliwiając opłacalne
przekształcenie istniejących budynków w budynki o niemal zerowym zużyciu energii.
Przepisy przejściowe regulujące wprowadzenie Standardu WT 2021
Pod koniec ubiegłego roku przedstawiciele branży budowlanej zgłaszali liczne
wątpliwości związane z brakiem wprowadzenia do Rozporządzenia w sprawie
warunków technicznych przepisów przejściowych, które regulowałyby kwestię
stosowania nowych norm technicznych Standardu WT 2021 do zamierzeń
budowlanych rozpoczętych ora zaprojektowanych zgodnie z poprzednią normą
WT 2017, jednak niezakończonych uzyskaniem pozwolenia na budowę do dnia
1 stycznia 2021 r.
W związku z przedłużającym się okresem rozpatrywania wniosków o pozwolenie
na budowę ze względu na panującą sytuację epidemiologiczną przedstawiciele
branży obawiali się, że obowiązek stosowania nowych norm Standardu WT 2021
obejmie również te zamierzenia budowlane (projekty budowlane), na które
inwestor nie zdążył uzyskać pozwolenia na budowę przed wejściem w życie
nowych przepisów wprowadzających obowiązek stosowania Standardu WT 2021.
Wychodząc naprzeciw zgłaszanym postulatom Minister Rozwoju, Pracy i Technologii
postanowił znowelizować przepisy Rozporządzenia w sprawie warunków
technicznych poprzez dodanie przepisu § 329a, który stanowi, że wymagania
z zakresu energooszczędności budynków obowiązujące od dnia 1 stycznia 2017 r.
do dnia 30 grudnia 2020 r. stosuje się do tych zamierzeń budowlanych, w stosunku
do których przed dniem 31 grudnia 2020 r.:
- został złożony wniosek o pozwolenie na budowę, odrębny wniosek
o zatwierdzenie projektu budowlanego, odrębny wniosek o wydanie odrębnej
decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu lub
projektu architektoniczno-budowlanego, wniosek o zmianę pozwolenia na
budowę, wniosek o pozwolenie na wznowienie robót budowlanych lub
wniosek o zatwierdzenie zamiennego projektu budowlanego albo projektu
zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego; - zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania robót budowlanych
w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę; - została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę, odrębna decyzja o zatwierdzeniu
projektu budowlanego lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu
zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego.
Jacek Choromański, Adwokat
Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych
Miller, Canfield, W. Babicki, A. Chełchowski i Wspólnicy Sp.k.